Azja u bram

Zbigniew Szmyt jest adiunktem w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Na tej uczelni odbył studia doktoranckie. Autor prowadzi badania etnograficzne w Rosji, Mongolii i w Chinach. Jego podstawowe zainteresowania badawcze dotyczą migracji, procesów grupo twórczych oraz antropologii pogranicza.

Książka poświęcona jest ludziom, którzy przemieścili się poza granice wyznaczone im przez państwo i etnografów. Autor unika narzucania polskiej perspektywy narodowo-wyzwoleńczej na znacznie bardziej intymne relacje pomiędzy ludźmi, dyskursami, instytucjami etnicznymi, granicami i aparatem państwowym. W celu odtworzenia tych relacji autor przemieszczał się i współżył z osobami, które wytwarzały buriacką tożsamość. Byli to Buriaci mieszkający w Moskwie, a także Buriaci Szenecheńscy – repatrianci z Chin.

 Praca ta nie wykracza zatem poza etniczny paradygmat. Etniczność w czasach radzieckich została silnie zetatyzowana i wciąż pozostaje ważnym aktorem w teatrze migranckiej codzienności. Nie chodzi tu jednak o pomiar stopnia asymilacji imigrantów – utraty lub zachowania ich etniczności. Książka stanowi raczej próbę pokazania jednostkowych i grupowych użyć buriackiej etniczności w celu realizacji partykularnych strategii adaptacyjnych, w miejscach, gdzie na podstawie etniczności tworzone są szeregi bram kanalizujących potok migracyjny oraz pozycjonujących imigrantów w określonych polach społecznych.

Nie jest to książka jedynie o Buriatach. Azjatyccy migranci w Moskwie oraz przybysze z Chin we Wschodniej Syberii dostarczają dogodnych pozycji do obserwowania powiązań i procesów społecznych zachodzących w Rosji, zarówno tej centralnej, jak i prowincjonalnej.