Empiryzm i subiektywność

Hume stawia sobie za cel stworzenie nauki o człowieku. Jaki jest jego podstawowy projekt? Każdy wybór definiuje się zawsze w odniesieniu do tego, co wyklucza, projekt historyczny jest logiczną substytucją. Hume pragnie zastąpić psychologię umysłu psychologią wzruszeń umysłu. Niepodobna utworzyć psychologii umysłu, jej przedmiot pozbawiony jest bowiem koniecznej stałości i powszechności. Prawdziwą naukę o człowieku ufundować można przeto jedynie na psychologii wzruszeń. Hume bezustannie potwierdza tożsamość umysłu, wyobraźni i idei. Umysł nie jest naturą, nie ma żadnej natury. Jest tożsamy z ideą w umyśle. Idea to dane. Umysł jest dany. To skupisko, kolekcja idei, nawet nie system. Kolekcja idei nazywa się wyobraźnią w tej mierze, w jakiej oznacza ona nie właściwość, lecz pewną całość, w najbardziej mglistym znaczeniu tego słowa ogół rzeczy, które są tym, czym - jak się wydaje - są: kolekcją bez albumu, sztuką bez teatru, potokiem percepcji. Zobaczymy, że posługując się przeświadczeniem i odwołując do przyczynowości, podmiot wykracza poza dane. Dosłownie przekracza to, co daje mu umysł: wierzę w to, czego nigdy nie widziałem ani nie dotknąłem. Jeśli jednak podmiot może w ten sposób przekroczyć te dane, to dzieje się tak przede wszystkim dlatego, iż jest w umyśle skutkiem zasad, które wykraczają poza umysł, które na niego oddziałują. Zanim może zrodzić się przeświadczenie, wszystkie trzy zasady wyobraźni zorganizowały dane jako system, narzucając wyobraźni stałość, której nie posiada ona z siebie samej i bez której nie stałaby się nigdy właściwością natury ludzkiej, przypisując ideom więzy, zasady jedności będące pierwotnymi własnościami tej natury, nie zaś cechami idei.