Mistrz Benedykt królewski architekt Zygmunta I

ARS VETUS ET NOVA. Tom XXXIV
W historiografii istnieje długa tradycja monografii poświęconych architektom. Niniejsza praca stanowi próbę wpisania się w tę tradycję, a przyjęcie jako obiektu badań postaci mistrza Benedykta podejmującego szereg zleceń na dworze Zygmunta I, wynika z zainteresowania klasą jego architektonicznych realizacji oraz dużym jak na polskie warunki zasobem archiwaliów dokumentujących jego działalność. Szczególnym impulsem do napisania tej książki była zakończona niedawno, kolejna wielka restauracja zamku wawelskiego, dostarczająca ogromnej ilości danych na temat architektury tej rezydencji, w znacznej części ukształtowanej właśnie pod kierunkiem mistrza Benedykta. Część tych informacji nie została jeszcze wykorzystana w literaturze naukowej, w odniesieniu do działalności tego architekta. Badania nad architekturą nowożytną w Polsce prowadzone po II wojnie światowej, pozwoliły znacznie rozszerzyć krąg budowli przypisywanych mistrzowi Benedyktowi, zarówno na podstawie przekazów archiwalnych jak również analizy formalnej i porównawczej. Szczególnie istotne w tym względzie były prace, poświęcone rezydencjom Zygmunta Starego w Piotrkowie i Sandomierzu, łączonym z działalnością budowlaną Benedykta już w przedwojennej literaturze przedmiotu. W kontekście twórczości architektonicznej mistrza Benedykta, oprócz próby jej charakterystyki, w publikacji analizie poddane zostaną również zagadnienia będące od dawna przedmiotem ogólnej refleksji historyków sztuki: kategoria stylu oraz status zawodowy budowniczych ukształtowanych jeszcze w późnogotyckiej tradycji artystycznej, działających na progu nowożytności.