Opinia na temat książki Myszy i ludzie

Oparłem się pokusie zdobycia najnowszego wydania książki Steinbecka (a to z tego powodu, że zawiodłem się bardzo na redakcji i korekcie „Ulicy Nadbrzeżnej”) i z wielką przyjemnością sięgnąłem po wydanie Czytelnika z 1965 roku. I w zasadzie cóż odkrywczego mogę napisać? Przecież „Myszy i ludzie” to absolutna klasyka – wielowymiarowa opowieści o przyjaźni i tak dalej. Nie będę strzępić pióra, ani streszczać tej niedługiej przecież historii, bo mądrzejsi ode mnie uczynili to o wiele lepiej. Powiem tylko tak: opowiadana przez Steinbecka historia nie starzeje się ani o dzień. Będzie się ją czytało i za 50 lat. Mimo niewielkiej objętości i jakiejś wewnętrznej skromności, wieloaspektowa, mądra i przejmująca historia, niewyszukana fabularnie, nie barokowa, zbudowana wręcz z prostych jak patyki wątków (poszukiwanie szczęścia i własnego miejsca na świecie, kto o tym jeszcze nie pisał lub nie czytał, niech krzyknie „Ja!”), ale celnie uderzająca w samo sednie prawdy o człowieku. Dająca wiarę w dobro (nie mogę powstrzymać się od stwierdzenia, że od bohaterów biło jakieś wewnętrzne światło, jakkolwiek to odczytacie), ściskająca za serce (nawet takiego cynika jak ja), wzruszająca i – to co czyni ją wyjątkową wśród miernoty – taka, że pragnie się do niej wrócić i odczytywać na nowo.

Martwię się tylko, że na fali „wygładzania” literackich klasyków, przyjdzie komuś do głowy tępienie steinbeckowskich słów i zdań, które w czasach Wielkiego Kryzysu – i zapewne nawet gdzieś dzisiaj – stały na porządku dziennym. A przecież mimo oczywiście rasistowskich wątków „Myszy i ludzie” potępiają uprzedzenia i udowadniają, że jeśliś czarny, biały czy kolorowy, głupi czy mądry – w każdym z nas kryją się pokłady nieograniczonej dobroci. Trzeba je tylko umieć wydobyć.