Ostatni obraz Sary de Vos recenzja

 Historia sztuki to dziedzina, którą pisarze często wykorzystują jako kanwę swoich powieści (z lepszym lub gorszym skutkiem). Bywa, że posiłkują się autentycznymi wydarzeniami, historią powstania wybitnych dzieł, a bywa, że na podstawie różnych przesłanek naukowych, tworzą zręczną fikcję opartą na faktach, by posłużyć się właściwym żargonem, swoisty falsyfikat historii. Taki właśnie zabieg zastosował w swej powieści Dominic Smith. Opierając się na istniejących informacjach o XVII-wiecznym malarstwie holenderskim, wykreował postać fikcyjnej malarki Sary de Vos, której losy stanowią zagadkę dla współczesnych badaczy sztuki. Poznajemy je w krótkich retrospekcjach. 
 
 Drugą osią fabuły jest sceneria Nowego Jorku lat 50. Znajdziemy to wszystko: swoiste podziemie handlarzy dzieł sztuki, fałszerzy, jazzowe kluby, nielegalne interesy, zakazane uczucia. Ale Dominic Smith zaskakuje nas, przyzwyczajonych do dwutorowo toczącej się akcji, wplatając trzecią oś fabularną, umiejscowioną w Sydney w roku 2000, gdzie podczas wystawy w jednej z galerii ma zostać zaprezentowany ostatni obraz Sary de Vos "Na skraju lasu". Jednak czy jest to rzeczywiście jej ostatnie dzieło? I jaka mroczna historia się za nim kryje? A może jest więcej mrocznych historii z tym płótnem w tle?
 
 Powieść ma bardzo plastyczną narrację, a kolejne warstwy intrygi odkrywają się przed czytelnikiem niczym warstwy podkładów i farb holenderskich mistrzów pędzla. Interesujący wątek Sary de Vos, jednej z nielicznych kobiet zrzeszonych w malarskiej gildii św. Łukasza, staje się motywem przewodnim życia Ellie Shipley, będącej w latach 50. nieco zagubioną, młodą adeptką historii sztuki i zdolną konserwatorką obrazów, poproszoną o nie do końca uczciwą przysługę. Poprzez prace nad obrazem de Vos, losy Ellie odmieniają się na zawsze, podobnie jak życie właściciela obrazu, Marty'ego de Groota. W 2000 roku ci dwoje są już staruszkami, lecz "Na skraju lasu" wciąż silnie oddziałuje na ich poczynania i decyzje.
 
 Powieść Dominica Smitha nie uwiedzie czytelnika wartką akcją. Ma za to wiele innych zalet - przemyślnie zbudowaną intrygę, solidne podwaliny wiedzy autora o malarstwie, barwny, inteligentny styl. Wiedziałam, że sięgnięcie po tę książkę nie będzie błędem, nie zawiodłam się, bo intrygujący tytuł oznaczał tym razem interesującą fabułę do ostatniej strony i duchową ucztę. Na plus również odarcie fabuły z wszelkiej cukierkowości, co cechuje podobne powieści, które bardzo często traktują wątek malarski jako przyczynek do romansu z happy endem. W książce jest opisane po prostu samo życie przed wiekami i dziś oraz nieprzemijająca, klasyczna sztuka. Polecam!