Igrzyska śmierci. Tom 1 recenzja

Po latach wróciłam do "Igrzysk śmierci", bo aż wstyd się przyznać – poza trylogią nie przeczytałam nic więcej od Suzanne Collins. Czas to nadrobić! Jako wielka fanka znam książkę niemal na pamięć, a w filmie mogłabym spokojnie już zagrać, bo scenariusz też dobrze mam wyryty w pamięci..

Domyślam się, że fabuły przedstawiać nie muszę, ale gdyby przypadkiem znalazła się jeszcze jakaś zagubiona dusza, która nie miała okazji przeczytać tej historii, oto szybkie wprowadzenie. Zaczyna się dość... niewinnie. Bieda, represje, totalitarna władza. Brzmi jak typowa dystopia? To dopiero początek. W świecie Panem, podzielonym na 12 dystryktów i pełen przepychu Kapitol, co roku organizowane są Głodowe Igrzyska– brutalne widowisko, w którym nastolatki walczą na śmierć i życie ku uciesze bogatej elity. Katniss Everdeen, chcąc ocalić swoją młodszą siostrę, zgłasza się na ochotnika do Igrzysk. Świetna decyzja pod względem rodzinnym, znacznie mniej świetna pod względem szans na przeżycie. Od tego momentu zaczyna się dramatyczna walka – nie tylko o życie, ale o zachowanie resztek człowieczeństwa w grze, która została stworzona po to, by je odebrać. Za pierwszym razem wciągnęła mnie bez reszty, a za dwudziestym… cóż, dokładnie tak samo! "Igrzyska śmierci" to książka, którą czytam z niezmiennym entuzjazmem, niezależnie od liczby powrotów. Była moim pierwszym spotkaniem z dystopią i do dziś przymykam oko na wszelkie niedociągnięcia, bo po prostu świetnie się przy niej bawię. To właśnie ta historia, tuż obok "Władcy Pierścieni", sprawiła, że pokochałam książki bezgraniczną i wieczną miłością.

Historię obserwujemy z perspektywy Katniss Everdeen – mistrzyni łucznictwa, niezależnej, nieco cynicznej, ale przede wszystkim pragmatycznej. Nie marzy o rewolucji ani heroicznych czynach, chce po prostu przeżyć i nie pozwolić swojej rodzinie głodować. Towarzyszą jej dwaj chłopcy o skrajnie różnych osobowościach: Peeta Mellark – złote serce, romantyk w brutalnym świecie, a do tego mistrz kamuflażu. W świecie, gdzie każdy walczy o życie, on nie chce zabijać, chce przetrwać – i to sprawia, że jest tak interesujący. Gale Hawthorne – zbuntowany, gotów walczyć z systemem, oddany Katniss i sprawie, ale nieco zbyt impulsywny. W tle przewija się mnóstwo pobocznych postaci, ale moje serce skradły dwie wyjątkowe osobowości: Effie Trinket – ekstrawagancka ikona Kapitolu, której życie kręci się wokół mody, manier i… lekko przerysowanej elegancji. Prawda o Igrzyskach nie do końca do niej dociera, ale ma swój urok. Uwielbiam ją. Haymitch Abernathy – były zwycięzca Igrzysk, mentor Katniss i Peety, człowiek, który zna system od podszewki i radzi sobie z nim dzięki inteligencji, strategii i… no cóż, niekontrolowanemu upodobaniu do alkoholu. Każdy bohater wnosi do historii coś wyjątkowego – od komicznych momentów po emocjonalne rozterki. Skradli moje serce za pierwszym razem i nieprzerwanie robią to przy każdym kolejnym rereadzie.

Głównym motywem "Igrzysk śmierci" jest przetrwanie – i to nie tylko na brutalnej arenie, ale również w codziennym życiu w Panem. Liczy się przeżycie za wszelką cenę, niezależnie od tego, czy walczysz z przeciwnikami w krwawych zawodach, czy po prostu próbujesz znaleźć coś do jedzenia w ubogim Dystrykcie. Świetnie ukazany jest tu również mechanizm manipulacji władzy – Kapitol utrzymuje społeczeństwo w strachu, serwując im brutalne widowisko, które skutecznie odciąga uwagę od rzeczywistych problemów.Nie brak tu także moralnych dylematów – jak zachować człowieczeństwo, gdy system wymusza brutalność? Czy można być dobrym, kiedy jedyną drogą do przetrwania jest pokonanie innych? Ta książka zmusza do zadawania trudnych pytań. Choć "Igrzyska śmierci" formalnie należą do literatury młodzieżowej, tematyka jest zaskakująco głęboka. Suzanne Collins subtelnie, ale zdecydowanie krytykuje władzę, manipulację medialną i brutalność systemu, sprawiając, że książka pozostaje w pamięci na długo.

Suzanne Collins doskonale wie, jak przykuć uwagę czytelnika i nie pozwolić mu się nudzić ani na chwilę. Narracja w pierwszej osobie sprawia, że wszystko przeżywamy razem z Katniss – jej strach, złość, determinację i każdą trudną decyzję. Styl jest szybki, dynamiczny, a napięcie rośnie z każdą stroną. Nie znajdziemy tu rozwlekłych opisów przyrody czy długich filozoficznych monologów – wszystko jest konkretne, mocne i prowadzi akcję do przodu. Mimo błyskawicznego tempa Collins nie rezygnuje z emocji. Są momenty, które zatrzymują czytelnika na chwilę i zmuszają do refleksji, sprawiając, że ta historia zostaje w pamięci na długo.

Postaram się podejść do oceny jak najbardziej obiektywnie, choć nie ukrywam, że "Igrzyska śmierci", jak i ich kontynuacje, darzę ogromnym sentymentem. Suzanne Collins stworzyła intrygujący świat pełen sprzeczności – biedne Dystrykty kontra luksusowy Kapitol, brutalność kontra pozory cywilizacji. Mocnym punktem książki jest silna główna bohaterka, która nie wpisuje się w schemat "dziewczyny w opałach" czekającej na ratunek ze strony przystojnego bruneta. Kolejną zaletą są głębokie motywy społeczne, dzięki którym historia nie jest jedynie walką na arenie, lecz także refleksją nad władzą, manipulacją i podziałami klasowymi. A jeśli chodzi o wady... może w tej części przydałoby się nieco więcej informacji o Kapitolu i jego historii. Chociaż można go sobie wyobrazić jako dekadencką elitę, fajnie byłoby zobaczyć więcej mechanizmów rządzących tym światem.

"Igrzyska śmierci" to moja sentimentalna perełka, do której wracam z niezmiennym entuzjazmem. Wciąga mnie od pierwszej strony, bez względu na to, ile razy już ją czytałam. To właśnie od niej zaczęła się moja przygoda z dystopijnymi powieściami, do których w tym roku powoli wracam, szukając nowych, jeszcze nieznanych historii. Nie jest idealna – pewnie dałoby się ją dopracować – ale mój sentyment nie pozwala mi na czepianie się szczegółów. Za każdym razem bawię się równie dobrze, mimo że znam tę historię niemal na pamięć.