Janosik Nędza Litmanowski recenzja

„Legenda Tatr”, jak autor sam napisał, nie jest oparta na żadnej tradycji ludowej. Oczywiście zawiera też podania, opowieści i przyśpiewki autentyczne, jednak większość jest stworzona przez Tetmajera. Na potrzeby „Legendy Tatr” stworzył legendarnego bohatera, polskiego Janosika. Znalazł kilkuwyrazowe zapiski z XVII wieku, o Limanowskim Nędzy, który na szlachcie za nieludzkie karcenie chłopów po buncie Kostki Napierskiego się mścił, potem przeciw Szwedom powstał. Tej podstawie stworzył Janosika Nędzę Limanowskiego, dodając mu cechy charakteru i sposób działania słowackiego Janosika. Polski Janosik wraz ze swoją drużyną, na którą składali się podhalańscy górale, łupił wyłącznie na Słowacji i Węgrzech i złupione dobra rozdawał pomiędzy górali. Tetmajer nadał mu cechy rycerskości, który dba o ludzi, wśród których mieszka. Ukazuje też Górali jako ludzi twardych i niepodających się, wręcz heroicznych.

Drugi tom „Legend Tatr” rozgrywa się za panowania Jana III Sobieskiego. Poznajemy Janosika, jako tego, który ratuje Jana II Sobieskiego przed śmiercią z rąk Szwedów i osobiście się z nim spotyka. Później historia jest bardzo smutna. W pierwszym tomie opisuje autor dużo radosnych scen z życia górali, jak choćby wyjście na wiosenny redyk. Natomiast w tym widzimy, jak życie górali uzależnione jest od nieprzewidywalnej tatrzańskiej pogody. Przeciągająca się bardzo śnieżna zima, a później burze i ulewy powodują powodzie i nie ma możliwości zebrania jakichkolwiek plonów z ubogich i małych poletek. Nie ma możliwości zebrania siana, aby w następną zimę wykarmić trzodę. Góralom zagląda śmierć głodowa w oczy. Jeden taki rok powoduje, że wymierają całe rody góralskie. Jedyny ratunek pokładają w Janosiku, że zdobędzie dla nich środki na przeżycie. Janosik stara się pomóc góralom, ale nawet on nie jest w stanie wspomóc wszystkich.

Głównym bohaterem tego tomu jest Janosik, jego rodzina i kompanii. Poznajemy także dalsze losy narzeczonej Napierskiego i Maryny z Hrubego, która dołącza do Janosika. Tak jak i w pierwszym tomie autor wspaniale opisuje przyrodę tatrzańską, szczególnie jej niszczycielską siłę. Ale też poznajemy nowe góralskie legendy i opowieści. Mnie zachwycił opis tańców góralskich. Oczywiście, tak jak w pierwszym tomie język opisów jest bardzo poetycki, a wszystkie dialogii są w gwarze góralskiej.