Co się stało w 1025 roku? recenzja

Chyba każdy zna odpowiedź na pytanie: jakie wydarzenie miało miejsce w Polsce w 1025 roku, ale nie każdy zdaje sobie sprawę, jak ono było ważne dla rozwoju naszego państwa. Chodzi oczywiście koronację Bolesława Chrobrego, która odbyła się w Gnieźnie, ale o tym fakcie informacje są znikome, bo tak naprawdę niewiele wiemy o tamtych czasach. Nie wiadomo nawet kiedy dokładnie koronacja miała miejsce, a istniejące źródła pisane nie dają nam obrazu tak ważnego faktu w dziejach Polski. Jednak historycy potrafią czytać między wierszami dawnych tekstów, wiec dzięki temu obraz wydarzeń sprzed wielu wieków staje się bardziej klarowny i zrozumiały. Jednym z takich historyków jest prof. dr hab. Przemysław Urbańczyk, który w zwięzłej, lecz treściwej książce „Co się stało w 1025 roku?” podejmuje próbę przybliżenia czytelnikowi wydarzenia sprzed tysiąca lat.

Prof. dr hab. Przemysław Urbańczyk to ceniony mediewista i archeolog, profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie oraz Instytutu Archeologii i Etnologii PAN. Ma na swoim koncie setki publikacji naukowych i popularnonaukowych, w tym 15 książek, z których trzy zdobyły prestiżowe nagrody. Jest również kierownikiem Katedry Archeologii Pradziejów i Średniowiecza Europy, a jego badania obejmują m.in. . historię wczesnośredniowiecznej Polski, Skandynawii i północnego Atlantyku.

Publikacja „Co się stało w 1025 roku?” to trzeci tom w cyklu książek poświęconych kluczowym momentom w początkach państwowości polskiej. Wcześniej ukazały się: "Co się stało w 966 roku?" (2016) oraz "Co się stało w 1018 roku?" (2018). Zamiast ogólnych opracowań obejmujących całe epoki, Urbańczyk proponuje głębokie zanurzenie w jedno konkretne wydarzenie, oferując czytelnikowi szansę zrozumienia jego przyczyn, przebiegu i skutków. To efekt pomysłu, by stworzyć cykl przybliżający pojedynczo wydarzenia ważne w dziejach początków naszego państwa. Najczęściej bowiem książki historyczne opowiadają o całości jakiegoś okresu czasu ujmując wiele różnych faktów, więc trudno zwykłemu czytelnikowi wgryźć się w temat i wyobrazić sobie przebieg jakiegoś wydarzenia. Pan Przemysław Urbańczyk rozłożył wczesne lata historii Polski na części analizując istotne momenty dziejowe w osobnych wydaniach.

Profesor Przemysław Urbańczyk umiejętnie osadza postać Bolesława Chrobrego na tle przemian zachodzących w ówczesnej Europie począwszy od osłabienia Cesarstwa zachodniorzymskiego po kryzys Bizancjum, stawiając przy tym szereg pytań związanych z rolą naszego pierwszego króla w ówczesnym świecie. Przygląda się i analizuje nie tylko fakty dotyczące samej koronacji, ale daje nam obraz niemal całości rządów Chrobrego, ukazując jego długą drogę do osiągnięcia upragnionej korony. Podzielił ten ciąg zdarzeń na cztery etapy ujmujące lata: 1000 do 1004 roku, 1013 rok, 1018 rok i 1025 rok.

Książka „Co się stało w 1025 roku?” ma niewielkie, bo kieszonkowe wymiary i liczy zaledwie 138 stron, lecz zawiera imponującą dawkę wiedzy, dostarczając czytelnikowi wielu cennych informacji o realiach epoki i jej znaczących wydarzeniach. Dowiadujemy się nie tylko o tym, jakie znaczenie miała koronacja Chrobrego, jak do niej doszło i jak mogła przebiegać, ale też co działo się po śmierci króla, który zmarł 17 czerwca 1025 roku. Z tej publikacji wyłania się spójny obraz politycznej rzeczywistości ówczesnej Polski oraz istotna rola Bolesława Chrobrego jako władcy, którego działania miały fundamentalne znaczenie w sferze politycznej, militarnej, społeczno-gospodarczej, a także kulturowo-religijnej. Profesor Urbańczyk nie tylko przybliża nam postać króla jako stratega i lidera, ale ukazuje również wizję państwa polskiego w kluczowym momencie jego rozwoju — na progu integracji z chrześcijańską Europą.

Istotna jest również jakość wydania tej publikacji: książka oprawiona jest w twardą okładkę, posiada zszywane brzegi i została wydrukowana na białym papierze czytelną, elegancką czcionką. Całość dopełniają liczne ilustracje — zdjęcia, ryciny oraz cytaty ze znanych źródeł, które wzbogacają treść i stanowią cenny wkład w dyskusję o początkach polskiej państwowości. Choć o samej koronacji wiemy niewiele, obraz, jaki wyłania się z tej publikacji, pozwala lepiej wyobrazić sobie jej doniosłość oraz szeroki kontekst towarzyszących jej okoliczności. To nie tylko rzetelne opracowanie historyczne, ale również zachęta do refleksji nad dziedzictwem, które do dziś kształtuje nasze spojrzenie na początki polskiej państwowości.

Książka „Co się stało w 1025 roku” harmonijnie łączy rzetelność naukową z przystępnym językiem i inspiruje do refleksji nad przeszłością jako fundamentem współczesnej tożsamości. Uświadamia też, jak niewiele wiemy o tamtych czasach i jak wiele jest jeszcze do odkrycia.

Książkę przeczytałam w ramach współpracy z wydawnictwem Zysk i S-ka