Las Birnamski recenzja

Tytułowy Las Birnamski z powieści Eleanor Catton to organizacja ekologiczna, a wręcz – jak określono ją w blurbie do polskiego wydania tej książki [wyd. Literackie, 2024] – ekorerroryści. Aktywiści z Lasu... zajmują opuszczone działki, aby hodować na nich rośliny. Oczy organizacji kierują się ku farmie przy przełączy Krowai. Farmie, która miała zostać sprzedana i podzielona na działki budowlane, ale osunięcie się ziemi pokrzyżowało te plany i odcięło ją od cywilizacji. Miejsce idealne do rolniczej partyzantki. Jednak interesuje się nim ktoś jeszcze. Wpływowy businessman, który ma wobec niego swoje plany. Kto wygra to starcie? Pieniądz czy idea?

Eleanor Catton niewątpliwie napisała thriller, ale jakże nietypowy thriller. Robiąc notatki do tej recenzji zanotowałam sobie pytanie: „Thriller psychologiczny czy ideologiczny?”. Autorka bardzo skupia się na postaciach. Oni, a szczególnie ich poglądy i motywacja są wręcz rozłożone na czynniki pierwsze. Opisani są w wyjątkowo szerokim kontekście, a każdy z nich jest mocno skupiony na swoich celach, przez co każdy trąci subtelną toksycznością, wydaje się zdolny do wszystkiego.

Pomimo wyjątkowo zawziętej psychologicznej rozgrywki to nie ludzie, a idee są clou tej powieści. Bohaterowie „Lasu Birnamskiego” to „skrajne przypadki”. Oni nie negocjują, a bronią swojego stawiska. Wręcz kalkulują, jak daleko mogą się posunąć, aby realizować własne cele. Catton porusza w swojej książce m.in. problem lojalności. Czy ważniejsza jest ta wobec innych, czy wobec siebie?

Ta cała ideologiczna otoczka sprawia, że „Las Birnamski” to nie jest łatwa książka. Jednak, w mojej ocenie, pisarce udało się uatrakcyjnić ją właśnie formułą thrillera. Z jednej strony mamy liczne dysputy i przydługie dialogi, a z drugiej napięcie, nieprzewidywalność i wyrazistych bohaterów. Tu nic nie jest oczywiste. Wiele trzeba wyczytać między wierszami. To plus spokój, w jakim Catton kreśli akcję powieści jeszcze potęguje poczucie niepewności, tak pożądane podczas czytania thrillerów.