Drugi kot w worku, czyli z dziejów nazw i rzeczy recenzja

Ktoś zapytał mnie swego czasu, jaką książkę zabrałabym na bezludną wyspę. Bez wahania odpowiedziałam, że „Słownik mitów i tradycji kultury” Władysława Kopalińskiego. Na krótszy pobyt na bezludnej wyspie skusiłabym się zapewne na „Drugiego kota w worku czyli z dziejów nazw i rzeczy”. Jak sam autor napisał we wstępie, książeczka (tak ją nazywa) to zbiór siedemdziesięciu trzech rozdziałów, które nie są ze sobą połączone tematycznie. Każdy z nich można czytać osobno i w dowolnej kolejności. Mamy zatem bardzo szeroką tematykę – opowieści historyczne, artystyczne, językowe, cywilizacyjne, kulturowe.

A zatem bez cudów! - cytuję słowa autora ze wstępu. Jak dla mnie to zbyt skromne stwierdzenie, bo mnóstwo tutaj cudów! Wiadomości i ciekawostek wygrzebanych z rozmaitych źródeł i skrupulatnie ułożonych w opowieść, czy też gawędę. A może czytającego coś szczególnie zainteresuje i zacznie zgłębiać dany temat dalej? Szukać więcej i więcej w innych źródłach?

„Drugi kot w worku” to nie jest książka, którą czyta się jeden raz i odkłada na półkę. Nie czyta się jej również ciągiem. To książka, gdzie czytając wielokrotnie wracamy, zatrzymujemy się, zastanawiamy. Tutaj nie ma zbędnego zdania, wszystko jest interesujące i ważne dla tematu. Ach, jakżeby chciało się te wiadomości zapamiętać, a potem błyszczeć w towarzystwie erudycją.

Gdzieniegdzie autor wplata i swoje zdanie na opisywany temat, np. rozdział „Miara czasu” rozpoczyna stwierdzeniem: Pomysł mierzenia czasu, a więc czegoś nie dającego się zobaczyć, ani dotknąć, jest jednym z najdowcipniejszych, na jakie człowiek wpadł lub w rozdziale „Medycyna ludowa”: Można by powiedzieć, że na każdą chorobę istnieje jakieś ziele, trzeba je tylko umieć znaleźć.

Wśród siedemdziesięciu trzech rozdziałów – kotów w worku – mam kilku faworytów. Są to „Western” o rozwoju literatury westernowej i „Życie w średniowieczu”, kiedy m. in. nie znano jeszcze chusteczki do nosa, spożywano zazwyczaj dwa posiłki dziennie (czasami trwały kilka godzin), najpospolitszym mięsem była wieprzowina, pijaństwo było pospolite we wszystkich warstwach społecznych, w Anglii i we Francji wszystkie warstwy społeczne sypiały nago. Z kolei ku zastanowieniu i do przemyślenia polecam gawędę „Chorzy umysłowo a my”. Każdy na pewno znajdzie własnych faworytów w worku Kopalińskiego, ale zapewniam, że znajdzie.

Na krótki pobyt na bezludnej wyspie, jak napisałam na początku, książka bardzo się przyda, bo nie zanudzi nas jedną sprawą, a zaoferuje różnorodną tematykę. Można „Drugiego kota w worku” zabrać w podróż, rozdziały są krótkie i niektóre uda się przeczytać nawet pomiędzy jednym a drugim przystankiem.

Nie na darmo przed wyliczeniem zajęć Władysława Kopalińskiego stawia się przymiotnik wybitny, bo był wybitnym leksykografem, tłumaczem, wydawcą i felietonistą.