Pejzaż w kolorze sepii recenzja

Debiutancka powieść Kazuo Ishiguro przenosi nas w czasy powojennej Japonii. Estuko jest Japonką od lat mieszkającą w Anglii, jej drugi mąż , już nieżyjący, był Anglikiem. Z pierwszego małżeństwa z Japończykiem miała córkę Kumiko, z którą opuściła Japonię. Kumiko nie przystosowała się do nowego środowiska, nie potrafiła się porozumieć się z ojczymem, ani z młodszą siostrą. Wyjechała z domu i popełniła samobójstwo. Po pogrzebie Kumiko odwiedza ją młodsza córka Niki, z która też nie ma dobrych kontaktów. Pod wpływem tych wydarzeń i spacerów przenosi się wspomnieniami do powojennej Japonii i pierwszych lat swojego małżeństwa. Jak to bywa ze wspomnieniami, są fragmentaryczne i nie dają pełnego obrazu, wiele tam niedomówień.

Jednak wspomnienia Estuko trudno pojąć bez znajomości historii powojennej Japonii. Japonię można przyrównać do Niemiec, chociaż dokonała o wiele większych aktów ludobójstwa niż Niemcy. Pomimo zrównania z ziemią większości miast nalotami dywanowymi, dopiero zrzucenie dwóch bomb atomowych, doprowadziło do kapitulacji Japonii. Jednak to była ciekawa kapitulacja. Cesarz się zrzekł swojej boskości i do narodu powiedział, że „sytuacja nie rozwinęła się po myśli Japonii, a losy świata okazały się nam nieprzychylne”. Amerykanie do 1952 roku okupowali Japonię (później zostały bazy wojskowe) i narzuciły swoje prawa, które przewróciły system w Japonii. Nie tylko to była rewolucja polityczna (nowa konstytucja, wielopartyjność i wybory), ale też rewolucja obyczajowa. Do tej pory kobiety nie miały żadnych praw, nie pracowały i były reprezentowane przez męskich krewnych. Żona po ślubie wprowadzała się do domu teścia i tam ona i jej mąż byli jemu podporządkowani. Amerykanie wprowadzili prawo wyborcze dla kobiet i równouprawnienie. Oprócz tego były rodziny, które otrzymywały wysokie dochody od cesarstwa. Po zakończeniu wojny przestano im wypłacać pensje. Dużo kobiet z biedy sprzedawało się żołnierzom Amerykańskim.

Estuko wraca do tych lat powojennych, gdzie z jednej strony opłakuje się zmarłych, z drugiej jest radość, że kraj się odbudowuje. Jednak traumy związane z wojną przenikają nawet życie dzieci. Ona obserwuje zmianach obyczajowe w Japonii. Jej małżeństwo jest tradycyjne, co widać, jakie miejsce zajmuje w domu. Jedynym mężczyzną rozmawiającą z nią jest jej Teść, który jest potępiany, jako przedwojenny nauczyciel. W kraju gdzie bardzo silna jest tradycja rodzinna, nagle następuje odcięcie się od własnych ojców. Na pewno dla niej ważna była przyjaźń z Sachiko, kobietą otoczoną ostracyzmem. Sachiko razem z córeczką mieszka sama, uciekła spod opieki wuja, pomimo że on jej gwarantował stabilność finansową. Dodatkowo spotyka się z Amerykaninem i pragnie opuścić Japonię. Estuko sama będąc w ciąży obserwuje jak wychowuje swoją córkę Sachiko. Czy jej zazdrości odwagi? Estuko w swych wspomnieniach wraca do kobiet, które przełamują odwieczne schematy. Czy sama dojrzewała wtedy do ucieczki z Japonii. Jak reagują na te zmiany obyczajowe mężczyźni? Znamienna jest dyskusja o głosowaniu żon na innych kandydatów niż ich mężowie.

Stare zdjęcia w kolorze sepii są nieostre, delikatne, miejscami niewidoczne. Taka jest ta powieść, niektóre fragmenty życia Estuko poznajemy, inne pozostają niewidoczne. W tej powieści teraźniejszość miesza się z przeszłością, bohaterka szuka analogii. Zastanawia się, czy jej wybory były słuszne. Czy wybory dokonywane przez matkę, zawsze są dobre dla dziecka? Ta historia nie jest jednoznaczna, zostawia dużo miejsca na własne refleksje. Przenika ją smutek i nostalgia, czy na pewno w naszym życiu dokonaliśmy właściwych wyborów.

Ja jestem zachwycona kunsztem pisarza i jego spojrzeniem na rzeczywistość wokół nas. Każde spotkanie z dziełami autora jest dla mnie literackim świętem. Niestety przeczytałam już wszystkie książki Kazuo Ishiguro i teraz z niecierpliwością czekam na nową powieść.