Kierunki i koncepcje pedagogiki katolickiej w Polsce 1918–1939 recenzja

Czytając przedłożoną do recenzji rozprawę, nabierałem z każdą jej stroną przekonania, jak ważny przełom następuje w polskiej myśli pedagogicznej, w badaniach historyczno-porównawczych ewolucji kierunków i koncepcji w naukach o wychowaniu. Od przełomu politycznego 1989 r. polska pedagogika musiała nadrabiać okres nieobecności wielu dokonań minionych pokoleń [...]. Rozprawa Janiny Kostkiewicz pojawia się zatem w samą porę, bo wzbogaca naszą wiedzę o osiągnięcia, których istnienie było poza świadomością naszego społeczeństwa, w tym akademickiego środowiska pedagogów, w wyniku rozproszonej, mało dostępnej lub częściowo niepożądanej wiedzy. Otrzymujemy niezwykle rzetelne dzieło naukowe, znakomitą monografię z pogranicza pedagogiki ogólnej, historii myśli pedagogicznej i filozofii wychowania, której treść, struktura i stylistyka narracji wzbudzają ogromny szacunek dla Autorki, prowadzącej przecież przez wiele lat żmudne, czasochłonne badania. Te zaś są kluczowe nie tylko dla pedagogiki, lecz także dla kultury naszego narodu.
[...]. Autorka dokonuje również w swojej rozprawie znaczącego przewartościowania zakorzenionych w naszym społeczeństwie – na skutek kilkudziesięcioletniej indoktrynacji antykatolickiej i doktrynalnie niszczącej wszelką myśl z zakresu szeroko pojmowanego humanizmu – stereotypów, uprzedzeń, mitów, celowych zafałszowań i niewiedzy dotyczących wychowania katolickiego [...]. Pojawiają się w tej rozprawie znakomicie oddane i udokumentowane spory [...]. Tu znajdziemy jakże typowo polskie wątki do chrześcijańskich korzeni dla współczesnej pedagogiki serca, pedagogiki miłości.
Z bogactwa i logiki treści tej rozprawy będą korzystać nie tylko pedagodzy, lecz także filozofowie, socjolodzy religii, teolodzy i historycy. Sami pedagodzy będą mogli pogłębiać historię swoich subdyscyplin, takich jak: pedagogika społeczna, pedagogika ogólna, pedagogika filozoficzna, historia oświaty i myśli pedagogicznej, dydaktyka czy andragogika, gdyż omawiane tu kierunki i koncepcje odnoszą się do różnych dziedzin i przedmiotów badań pedagogiki każdej doby.

Z recenzji wydawniczej prof. zw. dr. hab. Bogusława Śliwerskiego


Janina Kostkiewicz zachowuje bardzo zdrowy dystans zarówno w prezentacji wyników analizy treści materiału badawczego, jak i w próbach spojrzenia na bogaty przecież dorobek refleksji pedagogicznej badanej epoki. Widać, że zna epokę, twórców i nurty, które prezentuje; jawią się one Czytelnikowi jako żywa, pulsująca rzeczywistość. Nie ma także w postawie autorki żadnych sądów pochopnych, lekceważących, widać wręcz pokorę wobec obowiązku dokonywania ocen. [...] Czytelnik […] jest prowadzony pewną i wytrawną ręką przewodnika po jakże bogatych przestrzeniach myśli pedagogicznej [...], często dotąd słabo spenetrowanej. [...]

Po raz pierwszy w polskim piśmiennictwie naukowym na temat pedagogiki katolickiej otrzymujemy tak szerokie, bardzo cenne monograficzne opracowanie terenu badawczego, dotąd prezentowanego tylko przyczynkowo.
Z recenzji wydawniczej ks. prof. zw. dr. hab. Jerzego Bagrowicza