Skarb pana Arnego

Luterański duchowny Pan Arne zostaje zamordowany wraz ze swoją rodziną i służbą, a jego kosztowności zostają skradzione. Z napadu ocalała jedynie młoda dziewczyna Elsalill sierota, adoptowana przez księdza i jego rodzinę. Ponieważ sroga zima uniemożliwia trzem zbiegom opuszczenie Szwecji, muszą pozostać w okolicy, czekając na stopienie lodów. Niespodziewanie los Elsalill i zabójców ponownie się splata. Nie wiedząc o tym zakochuje się w jednym z nich.

„Skarb Pana Arnego” to niezwykle dramatyczna opowieść o morderstwie, kradzieży, oszustwie, miłości z góry skazanej na porażkę ale i zemście z za grobu. Całość jest utrzymana w konwencji realizmu fantastycznego, a co istotne osnuta na kanwie prawdziwych wydarzeń. I choć historia może wydawać się momentami wyjątkowo mroczna to przypomina współczesne kryminały utrzymane w klimacie noir, które wyróżniają się ciemnością i surowością. Panuje tu nastrój pełen złych przeczuć i grozy, a rozwiązanie powieści jest również doskonałe i prawdopodobnie pozostawi czytelnika bez tchu, gdy ostatnie, nieuniknione elementy wpadną na swoje miejsce.

Warto zauważyć, iż całość idealnie pokazuje jak ludzie nie wierzą w swoją intuicję. Jak ignorują znaki czy przeczucia ale i jakie to niesie za sobą konsekwencję. Autorka pokazuje również konflikt wewnętrzny między rodzącym się uczuciem, a lojalnością wobec rodziny i przyjaciółki. Decyzja nie jest łatwa, a poświęcenie własnego szczęścia jest trudną decyzją. Momentami opowieść przybier...

Czy gdyby bohaterowie zaufali omenom wszystko potoczyłoby się inaczej? Czy tragedii i jej następstw dało się uniknąć?

Selma Lagerlöf przenosi czytelnika do pokrytego śniegiem i lodem XVI wieku. Aura jest mroczna, w centrum znajduje się zbrodnia, a realizm magiczny przyozdabia całość w drobny grozy. Zabrane katolickim klasztorom srebrniki przynoszą zgubę mieszkańcom plebanii, potem złodziejom, a każdy krok bohaterów prowadzi do tragedii. Gdzieś pomiędzy pojawia się naiwne uczucie, nagła miłość, ale musi ona doprowadzić do zdrady — ukochanego lub rodziny.

„Skarb pana Arnego“ jest opowieścią o zbrodni i karze, ale z udziałem nadprzyrodzonego. Klasycznym tekstem, który łączy romans, kryminał i grozę. Robi to subtelnie, wszystko spowija mgiełka, a zdania zdają się zimne. Uczucia bohaterów są ważne, ale opisane zostały w sposób nieco oschły, nieco poetycki. Jest to mikropowieść naznaczona chłodem.

Jednak ciekawsza od samego tekstu jest autorka — pierwsza kobieta nagrodzona Literackim Noblem. Zupełnie zapomniana na naszym rynku, w końcu doczekała się ponownego przedstawienia czytelnikom. Nie wiem, czy jej proza to proza mojego serca, ale na pewno czas spędziłam z nią przyjemnie i jestem zaintrygowana resztą jej twórczości.


przekł. MagdalenaLandowska

Literacka Nagroda Nobla