Pępowina recenzja

Moja miłość rozpoczęła się od Kwietniowej czarownicy, którą nadal uważam za największe dzieło i szczytowe osiągnięcie tej autorki. Poprzednim książkom brakuje jakiegoś takiego mocnego zamknięcia fabularnego, sprawiają wrażenie niedokończonych; kolejne przynoszą powielenie znanych motywów, problemów, postaci, ale też emocji. Stąd Daleko od Niflheimu i Lód i woda, woda i lód rozczarowały mnie, a na Dom Augusty czy Tą, którą nigdy nie byłam wręcz się obraziłam, choć dziwnie to brzmi.

Oczywiście częściowo to kwestia tego, że Kwietniową przeczytałam na początku, pozostał sentyment i wrażenie oryginalności; no i jedynie Kwietniowa czarownica dostępna jest w innym wydaniu okładkowym niż pozostałe książki. Oczywiście te uproszczone, prawie geometryczne postacie przypominające wczesne prace Picassa (ale, ustalmy, moja znajomość sztuki jest baaardzo podstawowa) mają swój urok; choćby to wzbudzanie niepokoju i wrażenie rozbicia, tak bardzo pasujące do treści. Niemniej mnie zwyczajnie irytują i odstawanie Kwietniowej to kolejny plus.

Ale miałam mówić o Pępowinie, ostatniej książce autorki. Z Pępowiną mam trochę inaczej: nie oburzyła mnie i nie pogłębiła wrażenia powtarzalności, a trochę się w wakacje tej Axelsson naczytałam. Ujawniła raczej — po raz kolejny — niesamowitą umiejętność tworzenia mocnych, kobiecych (ale nie tylko, tutaj, chyba dopiero po raz drugi, do głosu dopuszczeni zostają też mężczyźni) charakterów. Axelsson to pisarka kobiet, w najlepszym tego określenia znaczeniu, i jej kobiety są niezwykłe: rozdarte między byciem córką a matką, między młodością a starością, między przeszłością a przyszłością, między pragnieniem szczęścia a jakimś podświadomym ciążeniem w dół. W Pępowinie tych wyrazistych charakterów i wewnętrznych konfliktów nie brakuje, a choć wciąż krążymy dookoła tych samych tematów „kobiecych”: dziecięctwa i nastoletniości, seksualności, rodzicielstwa i partnerstwa; poczucia niedopasowania do pełnionych ról i poczucia winy — napięcie nie znika. A choć domyślamy się zakończenia, i tak z niecierpliwością czekamy na wieki finał.

...No dobrze, ja czekałam. Wśród innych przeważają głosy o minionej świeżości Axelsson i pisarskim skończeniu (nie mylić z wypaleniem; nie ulega wątpliwości, że jest w stanie spłodzić jeszcze kilka nieznacznie różniących się powieści). Co nie zmienia faktu, że Axelsson jest świetną pisarką i warto, warto ją znać. Odpowiedź na pytanie „Czy warto przeczytać Pępowinę” brzmi: tak, tak, oczywiście tak (choć nie tak bardzo, jak Kwietniową czarownicę). Kłopot w tym, że niekoniecznie warto czytać, jeśli się już autorkę zna. Bo poszukiwacze nieznanych lądów nic nowego tu nie odkryją.

Dla mnie jednak Axelsson jest renomą. Każdą jej kolejną książkę przyjmuję z entuzjazmem, czytam z nabożnością, a Pępowina — choć nie powiększyła grona książek ulubionych — również nie rozczarowała.