Bunt na sprzedaż. Dlaczego kultury nie da się zagłuszyć recenzja

Bunt na sprzedaż jest książką, która przekonała mnie, że literatura okołonaukowa jest nie tylko czymś, co trzeba z mniejszym lub większym bólem przemęczyć na studiach, ale że można się przy niej świetnie bawić, mimo braku fabuły. Oczywiście jest to zasługą autorów, Josepha Heatha i Andrew Pottera, którzy potrafią wpleść w wywód różnego rodzaju anegdoty i za ich pomocą wprowadzić czytelnika w szereg prezentowanych zjawisk, które przestają być wydumanymi pojęciami socjologów i kulturoznawców, a stają się zupełnie powszechne i ludzkie.

A druga sprawa to temat. Oczywiście da się mówić i pisać o kulturze w sposób zatrważająco nudny, ale trzeba w to włożyć pewien trud, czego autorzy na szczęście nie robią. Jednak lektur o kulturze i współczesnym, konsumpcjonistycznym świecie nie brakuje; na czym więc polega odmienność Buntu na sprzedaż? Ano na tym, że duet Heath&Potter polemizuje nie z kulturą i konsumpcjonizmem, ale z kontrkulturą i ruchami antykonsumpcjonistycznymi. Panowie pokazują, jak nasze próby zachowania indywidualności i zachwyt wytworami kultury niszowej — w ich ujęciu faktycznie zabawny — napędzają machinę rynku i wpędzają nas w tak pogardzany mainstream. I nie da się nie zauważyć, że dużo prawdy w tym, co mówią o zupełnej nieskuteczności naszego buntu i prób wyjścia z kręgu mas, bo tym właśnie karmi się współczesny konsumpcjonizm.

Jedynym kłopotem, jaki mam z tą lekturą — tak czy inaczej szczerze uwielbianą — jest to, na ile obraz amerykańskiego społeczeństwa może być adekwatny do polskiej rzeczywistości. II połowa XX wieku, od której zaczyna się się opowieść o sprzedanym buncie, wyglądała tak bardzo różnie w Ameryce i Europie Wschodniej, że trudno w ogóle znaleźć skalę porównawczą. Stąd niektóre pomysły Heatha i Pottera w odniesieniu do naszej rzeczywistości wydają się po prostu śmieszne. Niemniej biorąc pod uwagę fakt, że coraz szybciej zmierzamy w kierunku amerykanizacji, może warto wiedzieć, do czego pędzimy.

A wszystkim, którzy potrafią znieść literaturę bez fabuły (ale nie bez bohaterów, bo autorzy niejednokrotnie się nimi czynią), szczerze polecam Bunt na sprzedaż, choćby we fragmentach. Bo to świetna książka.