Opinia na temat książki Kompleks Polski. Mała Apokalipsa

Przygodę z Konwickim i tym wydaniem zacząłem od końca, bo od "Małej apokalipsy". Była moją lekturą szkolną, stąd podszedłem do niej z lekką niechęcią. Moją uwagę zwrócił przede wszystkim stosunek autora do homoseksualizmu i kobiet. Trafną uwagę zawarł we wstępie autor opracowania Przemysław Kaniecki, który przewidywał, że młode pokolenia inaczej będą odczytywały prozę Konwickiego. To już się dzieje, widzę na własnym przykładzie. Mizoginia i otwarta homofobia są trudne do zaakceptowania i jak dla mnie zdecydowanie przesłaniają wartość historyczną.

Sama "Mała apokalipsa", wyłączając rażący i narzucający stosunek autor do gejów oraz przedmiotowe traktowanie kobiet, jest dla mnie mocno średnia. Rozumiem jej wymowę, podobają mi się liczne aluzje do Biblii, jednak wydaje się być jednopłaszczyznowa. Skupia się na jednym wątku i kilku pomniejszych, które są z nim powiązane. Momentami proza Konwickiego zwyczajnie nudzi. Dla mnie męcząca jest także konwencja oniryzmu.

Następnie sięgnąłem po "Kompleks polski", który już bardziej mnie wciągnął i zaciekawił. Za warte uwagi uważam kilka, jak nazywa Kaniecki, intermediów, czyli tekstów, które niejako pełnią rolę retardacyjną, ale jednocześnie to chyba one przekazują więcej niż główna linia fabularna. Na te intermedia składa się kilka esejów, list oraz dwa opowiadania historyczne. Bardzo sobie cenię takie książki, które zostawiają pole do dyskusji, a "Kompleks polski" niewątpliwie wywołał we mnie kilka polemicznych przemyśleń, które przelałem na papier jako notatki do lektury. Pod tym względem "Kompleks polski" jest bezdyskusyjnie lepszy od "Małej apokalipsy".

Do wstępu i uwag interpretacyjnych Przemysława Kanieckiego nie mam żadnych zastrzeżeń. Jak to bywa w wydaniach tzw. BN-ek, opracowania są niezwykle dokładne. Przeczytałem je i podsunęły mi wiele nowych sposób interpretacji czy to konkretnych wątków, czy to całości utworu.