Problemy demokracji

Rok 2014 uznać można za jubileuszowy przynajmniej z trzech ważkich powodów. Po pierwsze ze względu na setną rocznicą wybuchu I wojny światowej, w wyniku której na mapie tego regionu pojawiły się nowe państwa narodowe. Po drugie, jest to dwudziesta piąta rocznica początku transformacji ustrojowej w Polsce, dzięki której doświadczyliśmy pokojowej ewolucji od systemu totalitarnego do demokratycznego, i w końcu po trzecie, rok 2014 stanowi dziesiątą rocznicę wejścia Polski do Unii Europejskiej. Daty te prowokują do refleksji nad przemianami jakie zaszły w tym okresie w ujęciu globalnym, regionalnym oraz w samej Polsce.

Bez wątpienia demokratyczny ustrój polityczny jest dominującą formą sprawowania władzy zarówno na kontynencie północno-amerykańskim, jak i europejskim, a fakt ten uznać można za szczególną zasługę USA i Francji.

Niejednokrotnie uważa się również, iż z racji podejmowania nieustających wysiłków na rzecz propagowania rozwiązań ustrojowych i wartości charakterystycznych dla demokratycznego państwa, system ten jest swoistym amerykańskim towarem eksportowym.

Zapotrzebowanie na objęcie swym protektoratem dążeń do wprowadzenia nowego ładu politycznego uznać należy za wciąż niesłabnące, albowiem w wielu miejscach świata nadal obserwuje się zjawiska łamania praw człowieka, ograniczania swobód obywatelskich czy brak pluralizmu. Z tego też względu rozwiązania ustrojowe oraz praktyka funkcjonowania demokracji w Stanach Zjednoczonych i państwach europejskich są swego rodzaju punktami odniesienia dla wielu państw świata - takich jak choćby ostatnio Ukraina. Warto jednak pamiętać, iż promowanie rozwiązań charakterystycznych dla społeczeństwa demokratycznego powinno przebiegać równolegle na dwóch płaszczyznach.

Obok namysłu nad teoretycznymi, idealno-typowymi modelami demokracji konieczna jest refleksja nad ich praktycznymi zastosowaniami oraz współczesnymi, towarzyszącymi im problemami. Aspekty ściśle teoretyczne, historyczne i odwołujące się bezpośrednio do genezy ustroju pozostawione zostają poza ramami problemowymi artykułów zamieszczonych w niniejszej pozycji. W tym zakresie poznawczym odwołujemy Czytelnika do wielu dostępnych na polskim rynku wydawniczym wartościowych pozycji naukowych. Gwoli natomiast uporządkowania pojęć stanowiących istotę podjętych w tomie rozważań, nakreślone zostaną jedynie wybrane kwestie, dotyczące samego pojęcia i genezy demokracji.