Zachowania dewiacyjne młodzieży w percepcji rówieśników : studium psychologiczno-pedagogiczne

Wraz z początkiem zmian systemowych w Polsce przypadających na lata 90-te, poza wyraźnymi transformacjami podstawowych determinant o charakterze ustrojowym, gospodarczym i ekonomicznym, zmianie podlega również sposób percepcji zdarzeń społecznych. Dlatego poza zmianami obiektywnych czynników organizacji i jakości życia społecznego obserwujemy gwałtownie zmieniający się sposób rozumienia i wartościowania zjawisk społecznych. Zmiany w sposobach wartościowania rzeczywistości społecznej, a więc zmiany kulturowe, są związane ze zmianami zachowań społecznych. Wzrost przestępczości odnotowywany przez instytucje kontroli społecznej, zwiększający się stopień brutalizacji czynów przestępczych, zauważalny i coraz częściej występujący udział nieletnich i młodocianych w popełnianiu czynów niezgodnych z prawem, łamiących normy społeczne, prawne i obyczajowe, zwraca uwagę społeczeństwa, opinii publicznej na zagrożenie młodzieży procesami niedostosowania społecznego, wykolejenia i przestępczości. Zaobserwowana spójność zachowania percepcyjnego badanej młodzieży, zarówno na płaszczyźnie oceny moralnej, jak i emocjonalnej i poznawczej, wskazuje na wyraźnie niepokojący kierunek zmian w spostrzeganiu i ocenie zachowań przekraczających przepisy normatywne i przepisy pełnienia roli społecznej ucznia. Zmiany te idą zdecydowanie w kierunku osłabienia mocy obowiązującej poszczególnych norm zachowania i rozmywania granic określających rolę społeczną ucznia, czyniąc zachowanie społeczne młodych ludzi mniej zdefiniowane, bardziej dowolne, a tym samym bardziej podatne na przekraczanie norm zachowania społecznie uzgodnionego i akceptowanego.