Anathem

Z podejściem do "Peanatemy" jest jak z nauką pływania. Z początku wymachujemy rękami i nie bardzo wiemy o co chodzi, później dostajemy pływaki i koła ratunkowe w postaci wskazówek i glosariusza a później, jeśli opanujemy już wszystkie niezbędne podstawy pozostaje tylko wypłynąć na głębię tej oszałamiającej powieściowej rzeki. O czym jest "Peanatema"? O mnóstwie rzeczy których opisanie w kilku zdaniach jest wręcz niemożliwe. Zarzuca się tu Stephensonowi zbytnie zadęcie filozoficzne, matematyczne, metafizyczne, astronautyczne, kwantowe, fizyczne, teoretyczne itp. ale po skończonej lekturze stwierdzam: bez tych elementów, okraszonych wspaniałą, wykreowaną przez szare komórki autora, nomenklaturą, "Peanatema" byłaby kolejną, przeciętną s-f. To właśnie, pełne odniesień do ziemskich filozofów i teoretyków, dysputy fraa i suur są powieściowym "triggerem" wyciskającym z inteligentnego czytelnika ostatnie, pełne szarej materii, mózgowe soki. "Peanatema" to przede wszystkim przygoda oraz błyskotliwy humor który miejscami wręcz rozkłada na łopatki. Arbre to jedna wielka satyra na naszą Błękitną Planetę oraz jej mieszkańców a przede wszystkim ich przywary z fanatyzmem, zacofaniem i ksenofobią na czele. Teoria polikosmiczna wokół której oscyluje główna osnowa fabularna książki na długo pozostaje w pamięci i zmusza do samodzielnych rozważań a bohaterów kochamy lub nienawidzimy od pierwszych z nimi spotkań. Pomimo licznych intelektualnych dyskursów, książka napisana jest prostym, miejscami ...

Neal Stephenson, to amerykański pisarz science fiction, kojarzony przeze mnie ze swoich monumentalnych książek. Bowiem jego powieści rzadko mają mniej niż 600 stron. Wystarczy tu wymienić „Diamentowy wiek” - bodaj najbardziej znaną powieść tego autora, czy nowszą „Wzlot i upadek D.O.D.O”. Ostatnimi czasy trafiłem na nieco starsze jego dzieło, wydane w tym roku jako nowość „Peanatema”.

O książce możemy dowiedzieć się że:
Fraa Erasmas jest młodym deklarantem z koncentu saunta Edhara, azylu dla matematyków, naukowców i filozofów, chroniących się przed zepsuciem dotykającym świata zewnętrznego (Saeculum) pod osłoną prastarego kamienia, odwiecznej tradycji i skomplikowanych rytuałów. Na przestrzeni wieków na zewnątrz, za murami koncentu, powstawały i upadały kolejne miasta i rządy. Trzykrotnie w dziejach świata nastawał mroczny czas przemocy zrodzonej z przesądów i niewiedzy, która unicestwiała zamknięte społeczeństwo matemowe. A jednak deklarantom za każdym razem udało się przetrwać kataklizm i dostosować do nowych realiów; po każdym pogromie żyli coraz skromniej i stawali się coraz mniej uzależnieni od techniki i dóbr materialnych. Jednakże Erasmas nie boi się świata zewnętrznego, extramuros. Kiedy jednak na jego barkach nieoczekiwanie spoczywa oszałamiająca odpowiedzialność, stwierdza nagle, że gra jedną z głównych ról w przedstawieniu, które zadecyduje o losach świata. Wyrusza w niezwykłą podróż, która zawiedzie go w najbardziej niebezpieczne i niegościnne rejony ...

Jak dla mnie powieść gigant - pomysł i wykonanie rewelacyjne. Przypominałem sobie Kantyczkę dla Leiobowitza podczas lektury. Ale taką XXI wieczną. Gorąco polecam miłośnikom SF.