Attyla i Hunowie. Ekspansja barbarzyńskich nomadów. IV-V wiek

Co zdecydowało o niezwykłych sukcesach militarnych Hunów w Europie IV i V wieku? Jak wyglądały zmieniające się sojusze walczących stron: Hunów, plemion germańskich i cesarstwa rzymskiego? Jak powstrzymano ekspansję Attyli? Niezwyciężony Attyla, barbarzyński wódz Hunów, zadał liczne klęski plemionom germańskim i bezpośrednio zagrażając cesarstwu rzymskiemu, doprowadził w V wieku do niespotykanej wcześniej ekspansji swojego koczowniczego ludu, która objęła tereny od Kaukazu po Ren. Michel Rouche, emerytowany profesor Université Paris Sorbonne-Paris IV, wykorzystując najnowsze osiągnięcia archeologii i reinterpretując wczesnośredniowieczne źródła, prezentuje nowe spojrzenie na huńskie podboje. Omawia dzieje polityczne, w tym m.in. tworzące się pod wpływem zagrożenia ze strony Hunów nieoczekiwane koalicje oraz działania dyplomatyczne cesarstwa. Przedstawia system władzy nomadów, strukturę ich społeczności, sztukę wojenną, obyczaje oraz obrzędy religijne – wróżbiarstwo, ofiary z ludzi, sakralny kanibalizm. W nowatorski sposób pokazuje rolę i znaczenie huńskich kobiet. Opisuje też dzieje azjatyckich następców Hunów: Awarów i Węgrów. W osobnym rozdziale ciekawie omawia wciąż żywą legendę, powstałą wokół postaci Attyli. Sukcesy Attyli każą zastanowić się nad mocnymi i słabymi stronami jego przeciwników: cesarstwa podzielonego na część zachodnią i wschodnią oraz sprzymierzonych z nim plemion germańskich. Potrafił on wykorzystać potencjał swojego zdyscyplinowanego przemocą ludu, któremu stabilność nadawała jedynie osoba przywódcy, ludu nieustannie żądnego łupów, czerpiącego siły z pierwotnej walki o przeżycie. (...) Sławę bez wątpienia zawdzięcza zwycięstwom, które jego przeciwnicy uważali jedynie za łupieżcze najazdy, ale w jeszcze większym stopniu powstającym wokół jego osoby eposom i mitom, tak silnym, że wpływały nawet na historię XX wieku. Attyla jest bowiem nikim bez swojej historii, historii zwycięzcy, który pragnął mieć świat u swych stóp i który dzięki otaczającej go legendzie wszystko pogrążył w śmierci, krwi i złocie. (Z tekstu)