Doktryny Wojenne. Historia i Ocena.

Podziękowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Rozdział I. Pojęcie strategii oraz doktryny strategicznej i wojennej . . . . . . . . . . 15
Pojęcie strategii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Paradoksalność strategii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Polityka a strategia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Model strategiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Pojęcie doktryny strategicznej i wojennej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Doktryna strategiczna i wojenna – definicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Doktryna strategiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Doktryna wojenna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Charakter doktryn wojennych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Doktryna ofensywna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Doktryna obronna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Odstraszanie i zastraszanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Doktryny mieszane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Teorie wojskowe (strategiczne) a doktryna wojenna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Innowacyjność a doktryna wojenna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Technika a doktryna wojenna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Ekonomia państwa a doktryna wojenna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Zintegrowanie doktryny wojennej ze strategią narodową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Strategia a teoria złożoności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Rewolucja w sprawach wojskowych (RMA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Cykliczność RMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Rewolucja Militarna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Znaczenie i zadania historii wojskowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Rozdział II. Początkowy okres I wojny światowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Doświadczenia z wojen w latach 1861–1914 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Amerykańska wojna secesyjna 1861–1865 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Wojna rosyjsko-turecka 1877–1878 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Wojna burska 1899–1902 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Wojna japońsko-rosyjska 1904–1905 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Wojny bałkańskie 1912–1913 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Wnioski z wojen poprzedzających I wojnę światową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Nowe szyki piechoty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Doktryna francuska w 1914 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Doktryna brytyjska w 1914 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Doktryna niemiecka w 1914 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Zadanie dla kursantów Akademii Wojennej – Aufgabe 1894 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Manewry cesarskie w 1894 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Faza manewrowa I wojny światowej w 1914 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Bitwa graniczna w Alzacji i Lotaryngii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Bitwa pod Mons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Bitwa łódzka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Źródła doktryn wojennych Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec przed I wojną światową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Proces tworzenia doktryn przed wybuchem I wojny światowej . . . . . . . . . . . . . . . 90
Proces wdrażania doktryn przed wybuchem I wojny światowej . . . . . . . . . . . . . . . 91
Konfrontacja przedwojennych doktryn z rzeczywistością wojenną w 1914 r. . . . . . . . 91
Ocena strategii Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec w początkowym okresie I wojny światowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Rozdział III. Rewolucja doktrynalna na froncie zachodnim w latach 1917–1918 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Alianckie próby przełamania impasu na zachodzie w latach 1915–1916 . . . . . . . . . . 97
Wojna pozycyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Brytyjska ofensywa nad Sommą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Zmiana koncepcji prowadzenia działań obronnych przez armię niemiecką w 1917 r. Doktryna „elastycznej obrony”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Nowa brytyjska doktryna natarcia artyleryjskiego – Materialschlacht . . . . . . . . . . . 106
Nawała ogniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
Wał ogniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
Ogień kontrbateryjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Czołg – doświadczenia brytyjskie. Bitwa pod Cambrai – listopad 1917 r. . . . . . . . . 111
Nowa niemiecka doktryna natarcia – Stosstrupptaktik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Bitwa o Rygę 1917 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
Bitwa pod Caporetto 1917 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
Niemieckie ofensywy wiosenne w 1918 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
Bitwa pod Amiens, 8 sierpnia 1918 r. – dojrzałość doktryny brytyjskiej . . . . . . . . . . 118
Proces wypracowywania i wdrażania doktryny w czasie I wojny światowej . . . . . . . . 120
Rewolucja militarna w czasie I wojny światowej w latach 1917–1918 . . . . . . . . . . . 122
Ocena strategii Wielkiej Brytanii i Niemiec podczas I wojny światowej . . . . . . . . . . 125
Rozdział IV. Bewegungskrieg czy bitwa metodyczna? . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Rozwój niemieckiej doktryny wojennej w latach 1919–1940 . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Lekcje I wojny światowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Reichswehra 1919–1935 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Doktryna działań manewrowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Doktryna taktyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
Doktryna operacyjna – Bewegungskrieg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
Przygotowania do remilitaryzacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Wehrmacht 1935–1939 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Powstanie wojsk pancernych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
Powstanie Luftwaffe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Nowa doktryna ofensywna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Źródła niemieckiej doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
Wdrażanie doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
Wnioski dotyczące powstawania i wdrażania niemieckiej doktryny wojennej . . . . . 142
Rozwój francuskiej doktryny wojennej w latach 1919–1940 . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Ustawa o obronie narodowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Uniwersytet Obrony Narodowej i jego rola we wdrażaniu doktryny . . . . . . . . . . . . 146
System szkoleniowo-mobilizacyjny Francji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
Naród pod bronią . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
Szkolenie żołnierzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
Armia rezerwowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
Doktryna francuska – wymiar strategiczny i linia Maginota . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
Doktryna francuska – wymiar taktyczno-operacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
Bitwa metodyczna i siła ognia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Mechanizacja armii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Doktryna sił powietrznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
Źródła doktryny francuskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
Wprowadzanie doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Powstawanie i wdrażanie francuskiej doktryny wojennej – wnioski . . . . . . . . . . . . 164
Kampania francuska w 1940 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Dopracowanie niemieckich założeń doktrynalnych w okresie „dziwnej wojny” na podstawie kampanii w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Stosunek sił przeciwników . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Plany sprzymierzonych – Plan E, Plan D, Wariant Breda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Plan niemiecki – Fall Gelb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
Bitwa we Flandrii – maj 1940 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
Wnioski z kampanii francuskiej w 1940 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
Niemiecka rewolucja doktrynalna w latach 1919–1940 r. – aspekt RMA . . . . . . . . . 175
Ocena strategii Francji i Niemiec w 1940 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
Rozdział V. Droga do Jom Kippur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
Wojna w 1948 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
Wojna w 1956 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Wojna sześciodniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
Wojna na wyczerpanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Linia Bar-Lewa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Doktryna izraelska w 1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Źródła doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Podstawowe założenia doktryny wojennej Izraela w 1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
Izraelska doktryna wojenna w 1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
Doktryna wojenna Egiptu w 1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
Decyzja polityczna dotycząca wojny z Izraelem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
Analiza strategiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
Podstawowe założenia doktryny wojennej Egiptu w 1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
Doktryna wojenna Egiptu w 1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
Wojna Jom Kippur 6–25.10.1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Pierwsza faza działań na Synaju 6–9.10.1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Pauza operacyjna 10–13.10.1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
Ofensywa egipska 14.10.1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Kontrofensywa izraelska 15–24.10.1973 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Wnioski z wojny Jom Kippur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
Doktryna wojenna Izraela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
Doktryna wojenna Egiptu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
Ocena strategiczna Egiptu i Izraela podczas wojny Jom Kippur . . . . . . . . . . . . . . 217
Rozdział VI. Bitwa Powietrzno-Lądowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
Zmiany doktrynalne w armii amerykańskiej w latach 1946–1976 . . . . . . . . . . . . . 220
Sytuacja armii amerykańskiej w latach 1972–1973 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
Powstanie TRADOC w 1973 r. – jego rola i zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
Proces wypracowywania doktryny Aktywnej Obrony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
Faza I: 1973–1974 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
Faza II: 1975–1976 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
Doktryna Aktywnej Obrony na podstawie FM 100-5 Operacje . . . . . . . . . . . . . . . . 227
Krytyka doktryny Aktywnej Obrony i rozpoczęcie prac nad nowym regulaminem FM 100-5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
Doktryna Bitwy Powietrzno-Lądowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
FM 100-5 wersja z 1982 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
FM 100-5 wersja z 1986 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
Wdrażanie doktryny w armii amerykańskiej w latach 1973–1991 . . . . . . . . . . . . . 233
System szkolenia podoficerów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
Narodowe Centrum Treningowe (NTC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
Szkoleniowy Program Dowodzenia Bitwą (BCTP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
Szkolenie oficerów sztabowych (SAMS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
Iracka doktryna wojenna na podstawie działań wojennych przeciwko Iranowi w latach 1980–1988 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
Armia iracka na Kuwejckim TDW w latach 1990–91 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
Planowanie strategiczno-operacyjne oraz struktura dowodzenia wojsk sprzymierzonych na Kuwejckim TDW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
Armia amerykańska na Kuwejckim TDW w przeddzień operacji „Pustynny Miecz” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
Działania bojowe 24–28 lutego 1991 r. – „Pustynny Miecz” . . . . . . . . . . . . . . . . 244
Doktryna Bitwy Powietrzno-Lądowej w aspekcie operacyjnym podczas „Pustynnej Burzy” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Bitwa pod Easting 73 jako przykład doktryny Bitwy Powietrzno-Lądowej w aspekcie taktycznym oraz teorii nieliniowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Bitwa pod Easting 73 – analiza scenariuszowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
Bitwa pod Easting 73 – wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
Tworzenie i wprowadzanie doktryny w armii USA w latach 1973–1991 . . . . . . . . . 252
Doktryna Bitwy Powietrzno-Lądowej – podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
Wojna w Zatoce Perskiej a teoria RMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
Ocena strategiczna USA i Iraku podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991 r. . . . . . . . 258
Rozdział VII. Trafność i wiarygodność doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
Podsumowanie badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
Przyczyny tworzenia nowej doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Przegrana wojna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Groźba przegranej w wojnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
Zagrożenie w czasie pokoju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
Zmiana status quo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
Postęp techniczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Przyczyny tworzenia nowej doktryny – podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Charakter nowej doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
Doktryna ofensywna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Doktryna obronna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Homogeniczność doktryny wojennej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Korelacja między doktryną obronną a zagrożeniem w czasie pokoju . . . . . . . . . . 268
Korelacja między doktryną ofensywną a chęcią zmiany status quo . . . . . . . . . . . . 270
Wnioski dotyczące wyboru rodzaju doktryny wojennej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Źródła nowej doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Historia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Geografia i geopolityka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Technika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Ostatni (bieżący) konflikt zbrojny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Współczesne konflikty zbrojne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Wnioski dotyczące źródeł nowej doktryny wojennej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Proces wypracowywania (tworzenia) doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Otwartość procesu doktrynalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
Ukierunkowanie procesu doktrynalnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
Manewry i ćwiczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
Wnioski dotyczące procesu wypracowywania (tworzenia) doktryny . . . . . . . . . . . 275
Proces wdrażania doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
Wskazówki doktrynalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
Manewry i ćwiczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
Morale i wyszkolenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
Nowe instytucje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
Nowa organizacja sił zbrojnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Wnioski dotyczące procesu wdrażania doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Cechy doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Innowacyjność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Teoria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Praktyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Integracja ze strategią . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Nieliniowość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Rewolucja w sprawach wojskowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Wnioski dotyczące cech doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Ocena skuteczności doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
Militarny wynik konfrontacji zbrojnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
Poziom strat w wyniku konfrontacji zbrojnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Stosunek sił podczas bitwy/kampanii/wojny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Osiągnięcie celów politycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Wnioski dotyczące oceny skuteczności doktryny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
Źródła wiarygodności i skuteczności doktryny wojennej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
Źródła wiarygodności i skuteczności doktryny wojennej w czasie pokoju . . . . . . . . 285
Źródła wiarygodności i skuteczności doktryny wojennej w czasie wojny . . . . . . . . . 289
Sposoby wypracowywania i wdrażania doktryny wojennej . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
Sposoby wypracowywania i wdrażania doktryny wojennej w czasie pokoju . . . . . . . 290
Sposoby wypracowywania i wdrażania doktryny wojennej w czasie wojny . . . . . . . 292
Ewolucja czy rewolucja? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
Model doktrynalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301