Drzewa Elizy Orzeszkowej

Książka dr Chwedczuk podejmuje problem ważny, dotąd w twórczości Orzeszkowej niewyodrębniony i nieprzebadany, a uzupełniający w istotny sposób nie tylko wiedzę o autorce Nad Niemnem, ale i o reprezentowanej przez nią epoce pozytywizmu. Autorka książki dodatkowo uzasadnia podjęcie refleksji nad dendrologią Orzeszkowej, przywołując liczne wypowiedzi pisarki poświadczające jej szczególnie osobiste, żywe i stałe zainteresowanie światem przyrody, w tym zwłaszcza drzewami i roślinami w ogóle. [... ] Największą i niewątpliwą wartość książki stanowi ogarnięcie refleksją całej twórczości Orzeszkowej i poświęconej jej literatury. Umożliwia to Autorce precyzyjny wybór utworów i problemów, w przypadku których refleksje o funkcjonowaniu motywów dendrologicznych w znaczący sposób uzupełniają, zmieniają lub dopełniają interpretację konkretnych tekstów oraz charakteryzują poglądy pisarki. Wartość nadają tej książce eksponujące rolę drzew interpretacje poszczególnych utworów Orzeszkowej, analiza elementów fabuł oraz różnych warstw narracji, zwłaszcza opisów drzew oraz wypowiedzi i odczuć bohaterów kształtowanych przez ich kontakt ze światem natury. Autorka odwołuje się przy tym do wiedzy z dziedziny botaniki i etnografii, zwłaszcza folklorystyki, a nawet do medycyny i architektury zieleni. Poszerza to zakres refleksji i nadaje książce charakter interdyscyplinarny, choć niewątpliwie ma ona przede wszystkim charakter literaturoznawczy. Z recenzji prof. dr hab. Jadwigi Zacharskiej Niedoceniony i słabo w historii literatury uwidaczniany motyw drzew - doniosły element obrazu natury - wymaga wnikliwej uwagi badawczej, obejmującej nie tylko literackie przetworzenie motywu, ale i jego głębokie zakorzenienie w tradycji artystycznej, mitograncznej, biblijnej, folklorystycznej. Cechujący się ekspansywnością i dużą dynamiką motyw uznać można za jeden z istotnych wyróżników polskiej literatury, odnawiany i przeobrażany przez pisarzy w zależności od indywidualnego potencjału twórczego, zapotrzebowań epoki i historycznych kontekstów. [...] Historycy literatury przejawiali słabe zainteresowanie tematami arboralnymi w prozie fabularnej Orzeszkowej bądź uznawali je za mało istotne, incydentalne, sytuujące się na marginesie wielkiej problematyki społecznej i obyczajowej polskiego pozytywizmu. [...] Małgorzta Chwedczuk, dostrzegając rangę motywów arboralnych i sylwicznych w pisarstwie Orzeszkowej, podjęła się ambitnego celu przekonania o ich wyjątkowo dużej frekwencji, pojemności znaczeniowej, wyraźnej wielofunkcyjności.. [...] Książka ma więc znamiona nowatorskie. Z recenzji prof. zw. dr hab. Aliny Aleksandrowicz-Ulrich