Istotnym elementem zapoczątkowanej w 1989 roku transformacji ustrojowej i społeczno-gospodarczej było przywrócenie samorządu terytorialnego. W miejsce terenowych organów administracji publicznej i scentralizowanego systemu ich finansowania pojawiły się zdecentralizowane struktury, prowadzące własną i niezależną od wtadz centralnych gospodarkę finansową. Obowiązkiem każdej gminy stało się gromadzenie środków publicznych i ich rozdysponowanie na określone w przepisach prawa zadania. Powołanie w 1999 roku powiatów i województw spowodowało, że w „terenie\" zaczęły funkcjonować trzy niezależne od siebie i władz centralnych szczeble samorządu terytorialnego prowadzące samodzielną gospodarkę finansową. Z poznawczego punktu widzenia cel pracy określają dwa główne zadania badawcze. Pierwsze zadanie badawcze wiąże się z ustaleniem wpływu zmian przepisów prawnych na gospodarkę finansową samorządu terytorialnego. Liczne nowelizacje ustaw powodują często zasadnicze zmiany w gospodarce finansowej samorządu, które mogą sprzyjać działaniom rozwojowym, wyższym dochodom, inwestycjom albo być źródłem kryzysu finansowego. Drugie zadanie badawcze, o odmiennych zakresach czasowym i przestrzennym, dotyczy analizy zmian w gospodarce finansowej samorządu wojewódzkiego i powiatowego (1999-2002) oraz gminnego (1991-2002) i ukierunkowane jest na rozwiązanie czterech problemów o charakterze cząstkowym, które sformułowano w postaci następujących pytań poznawczych: 1) Jakie zmiany zaszły w poziomie i strukturze dochodów województw oraz powiatów i gmin województwa wielkopolskiego i ich przestrzennym zróżnicowaniu? 2) Jakie zmiany zaszły w poziomie i strukturze wydatków województw oraz powiatów i gmin województwa wielkopolskiego i ich przestrzennym zróżnicowaniu? 3) jak zmieniało się saldo dochodów i wydatków, poziom zadłużenia województw oraz powiatów i gmin województwa wielkopolskiego i jego przestrzenne zróżnicowanie? 4) Jakie zachodzą współzależności między strukturą społeczno-gospodarczą a gospodarką finansową i jakie pozaprawne czynniki decydują o poziomie i strukturze dochodów oraz wydatków i ich przestrzennym zróżnicowaniu? (ze wstępu)