Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata

Niebezpieczeństwo czytania solidnych objętościowo książek faktu tkwi w niemożliwości ustalenia, czy okażą się lekturami wartymi poświęconego im czasu. Fachowe nagrody przyznawane książce i powszechne chwalenie autora za nowatorstwo ujęcia historii, to znaki rozpoznawcze "Historii XIX wieku. Przeobrażenie świata" pióra Jürgena Osterhammela. Wspomniane ryzyko w tym przypadku okazało się absolutnie bezpodstawne. Opiniowana monografia staje się już chyba lekturą obowiązkową dla poszukujących XIX-wiecznych źródeł współczesności czy pogłębionej panoramy charakteryzującej epokę kolonializmu, podaną kompleksowo i nowocześnie, z wykorzystaniem najaktualniejszych opracowań. Zastosowana tu technika wielkiej narracji zredukowała daty do minimum, pozbawiła tekst podręcznikowej konstrukcji z dominującym w niej opisem następstw zjawisk w reżimie chronologii i skupiła się na rozpatrzeniu globalnych tematów. Krótko - książka bardzo dobra, a byłaby dla mnie wybitna, gdyby nie dwa 'ALE', o których napiszę na końcu.

Już we wstępie Osterhammel pokazuje, jakiego typu ofertą tematyczną jest jego praca. Dominuje w niej optyka społeczna (rozumiana, jako habitat ludzki), gospodarcza i polityczna w szerokim syntetycznym ujęciu porównawczym. Właśnie to wydobywanie różnic i podobieństw zjawisk, jest dla mnie najmocniejszą i najatrakcyjniejszą warstwą tekstu. Chodzi zarówno o zestawienie cech kontynuacji czy różnic z wiekiem XVIII-tym i trwania zjawisk i ich zanik w wieku XX-tym, jak i o dys...