Instytut Zachodni w dokumentach

Z dziejów Instytutu Zachodniego W związku z 60. rocznicą powstania Instytutu Zachodniego redakqa kwartalnika Przegląd Zachodni wystąpiła z inicjatywą wydania różnego typu źródeł do dziejów Instytutu Zachodniego w serii Biblioteka Przeglądu Zachodniego. W pracy Instytut Zachodni w dokumentach A. Choniawko i Z. Mazur dokonali obszernego wyboru dokumentów przedstawiających historię Instytutu Zachodniego od początków jego istnienia (1944) do czasów niemal współczesnych. Dokumenty pochodzą głównie ze świeżo uporządkowanego zasobu archiwalnego Instytutu i zostały uzupełnione o istotne źródła zaczerpnięte z innych archiwów. Historia Instytutu Zachodniego zasługuje na baczniejszą niż dotąd uwagę. W strukturze nauki polskiej zajmuje on miejsce szczególne. Prowadził i wydawał prace z różnych dziedzin (od archeologii, geografii i etnologii poprzez historię sztuki i socjologię po nauki polityczne i prawo). Celem jednak było nie tyle doskonalenie tych dyscyplin, ile raczej rozpoznanie problemów ważnych z punktu widzenia interesu narodowego. Instytut wyrósł z poczucia misji nie tylko naukowej, ale i społecznej, a prześledzenie tego, jak pojmował i realizował tę misję, posiada podstawowe znaczenie dla poznania relacji między władzami komunistycznymi a środowiskami pielęgnującymi tradycje myśli zachodniej. Autorom zbioru przyświecała idea ukazania historii placówki działającej na styku nauki i polityki. Poprzez dobór źródeł pragnęli nakreślić obraz relacji między środowiskiem IZ a władzami Polski Ludowej. Zbiór dokumentów stanowi pasjonujący przyczynek do najnowszych dziejów Polski, ale ma także wymiar bardziej uniwersalny niż tylko historia jednej placówki naukowej - może być podstawą do ogólniejszej refleksji na temat związków nauk humanistycznych i polityki.