Intelektualiści chrześcijańscy wobec Żydów w średniowieczu

Gilbert Dahan
Intelektualiści chrześcijańscy wobec Żydów w średniowieczu
Popraw tę książkę | Dodaj inne wydanie

Opis

Tolerancja oraz antysemityzm, antynomiczny paradygmat chrześcijańskich postaw wobec Żydów, wart jest prześledzenia u źródeł, czyli w europejskim, chrześcijańskim średniowieczu. Uniwersalne przesłanie dzieła polega na tym, że pisane przez autora żydowskiego pochodzenia, pozwala czytelnikowi spojrzeć oczami „drugiej strony” na prezentowane zagadnienia. Chociaż odżegnuje się od bezpośrednich analogii historycznych i nie wypowiada się expressis verbis na temat stosunków chrześcijańsko-żydowskich panujących na terytoriach spoza wyznaczonego obszaru, jednak analiza treści dzieła nasuwa pewne wnioski. Historycznie bowiem – jak wynika z treści – „problem żydowski” narodził się w Europie Zachodniej. Do Europy Środkowej i Wschodniej został przeniesiony wraz wypędzonymi stamtąd Żydami. Rzeczpospolita przyjęła ich z otwartymi rękami i otoczyła tolerancją. Na kilka wieków stała się ich „drugą ojczyzną”. Nietolerancja i antysemityzm nie są więc polskimi „wynalazkami”, co współcześnie sugerują często spadkobiercy takich postaw. Książka Dahana, której trudno zarzucić brak obiektywizmu w tej kwestii, lokalizuje historycznie narodziny „problemu żydowskiego”, wskazuje gdzie powstał stereotyp Żyda jako intruza i wroga chrześcijaństwa.

Książka Gilberta Dahana, Intelektualiści chrześcijańscy wobec Żydów w średniowieczu podąża śladami dwóch francuskich uczonych zajmujących się historią Żydów w średniowieczu. Marcela Simona, autora książki: Verus Israel. Etude sur les relations entre chrétiens et juifs dans l’Empire romain (135–425), [Paryż 1948, II wyd. 1964] i Bernharda Blumenkranza, autora Juifs et chrétiens dans le monde occidental (430–1096), [Paryż-La Haye 1960]. Praca Blumenkrantza nawiązuje do dzieła Simona, obie prezentują dzieje wyznawców judaizmu na zachodzie Europy w pierwszych dziesięciu wiekach chrześcijaństwa. Książka Gilberta Dahana, obejmująca wieki od XII do XIV – jak mówi autor – pełni rolę chronologicznej kontynuacji prac jego poprzedników i mistrzów.

Gilbert Dahan (1943) jest historykiem mediewistą, jednym z najlepszych znawców stosunków chrześcijańsko-żydowskich w średniowiecznej Europie, dyrektorem naukowym w Centre National des la Recherches Scientifiques (od 1993), wykładowcą w École Pratique des Hautes Études w Paryżu. Jego zainteresowania dotyczą głównie polemiki religijnej między chrześcijanami a Żydami oraz metod egzegezy monastycznej. Dziewięć książek które opublikował wpłynęło na ożywienie badań nad średniowieczną egzegezą biblijną oraz historią Żydów w średniowiecznej Europie. Prezentowana książka jest pierwszą wydaną przez autora w języku polskim.

Przedmowa wydawcy 3
Wstęp 13
Wykaz skrótów 21

Część pierwsza. Tło historyczne

Rozdział 1. Fakty 25
Oskarżenia 28
Mordy rytualne 29
Zbezczeszczenia hostii 32
Oskarżenia różne 34
Prześladowania 35
Wyprawy krzyżowe 35
Pogromy 37
– czynniki „społeczno-polityczne” 38
– strach przed Innym 40
– przyczyny religijne 41
Odrzucenie 43
Wykluczenie 43
Wypędzenia 46
Rozdział 2. Władza królewska 49
Opieka 50
W jakich dziedzinach? 50
Dlaczego? 54
Przychylność 57
Wyzysk 60
Władza królewska i Kościół 65
Rozdział 3. Status prawny 71
Teksty pochodzące od władzy królewskiej. Prawodawstwo ogólne 73
„Siete Partidas” 73
Francja 75
Anglia 78
Niemcy 80
Hiszpania 83
Teksty lokalne 86
Obywatelstwo 86
Opieka 87
Wymiar sprawiedliwości 90
Opłaty 92
Organizacja wspólnoty żydowskiej 93
Prawo rzymskie 94
Status ogólny 97
Opieka 99
Ograniczenia 100
Stosunki między Żydami i chrześcijanami 102

Część druga. Kościół a Żydzi

Rozdział 1. Problematyka 107
Postawienie problemu 107
Teksty 112
Korespondecja papieży 112
Sobory 113
Prawo kanoniczne 114
Doniosłość problemu 117
Prawo kanoniczne i Żydzi 117
Dziesięciny 120
Przysięgi 123
Kary 125
Spory sądowe 126
Aneks. Teksty Corpus iuris canonici dotyczące Żydów 128
Rozdział 2. Legitymizacja judaizmu 133
Kult 133
Małżeństwa 137
Wymiar sprawiedliwości: świadectwa 144
Prawo do własności i handlu 147
Rozdział 3. Opieka 152
Opieka ogólna 154
Sicut Judeis 154
Opieka papieży 155
Komentarze kanonistów 158
Zakaz przymusowych chrztów 159
Teksty kanoniczne i komentarze 160
Pojęcie „przymusu” 163
Chrzest żydowskich dzieci 165
Odrzucanie oskarżeń 169
Mord rytualny 170
Zbeszczeszczenie hostii 171
Opieka indywidualna 172
Rozdział 4. Ograniczenia 176
Oddzielenie 177
Wspólne zamieszkiwanie 178
Biesiadowanie 182
Oddzielenie fizyczne 191
Poniżenie 199
Urzędy publiczne 200
Synagogi 204
Wielki Tydzień 206
Zakazane oddziaływanie: Inkwizycja 208
„Turbato corde” 210
Przejścia na judaizm 211
Powroty do judaizmu 214
„Występki” Żydów 217
Rozdział 5. Postawa ofensywna 221
Środki ekonomiczne 222
Ochrona nawróconych Żydów 222
Niewolnicy 228
Lichwa 232
Potępienie literatury żydowskiej 241
Przymusowe kaznodziejstwo 245

Część trzecia. Spotkanie

Rozdział 1. Spotkania rzeczywiste 255
Biblia 257
Nauka 259
Wiara 262
Rozdział 2. Nauka hebrajskiego 266
Nieznajomość hebrajskiego 270
Różne wzmianki 270
Interpretacje 272
Alfabety 273
Środki i metody 278
Rola konwertytów 278
Transkrypcje 279
Gramatyki i glosaria 283
Książki 286
O prawdziwe nauczanie 288
„Studia” 288
Katedry uniwersyteckie 291
Hebraiści 294
Rozdział 3. Wokół Biblii 303
Rewizje tekstu Biblii 304
Étienne z Citeaux 305
Mikołaj Maniacoria 306
Korektory 309
Uwagi w komentarzach 314
Tłumaczenia Biblii 320
Znajomość żydowskiej egzegezy 325
Rozdział 4. Z miłości do wiedzy 347
Filozofia 349
Awicebron 350
Izaak Izraeli 351
Majmonides 353
Nauki ścisłe i przyrodnicze 363
Astronomia 364
Matematyka 369
Tłumacze 371
Medycyna 374

Część czwarta. Starcie

Rozdział 1. Rys historyczny 383
Początki 383
Świadectwa w wiekach XII–XIV 386
Usztywnienie władz 395
Debaty wymuszone 400
Paryż 1240 400
Barcelona 1263 403
Inne 405
Rozdział 2. Miejsca polemiki. Formy i środki wyrazu 408
Miejsca polemiki 409
Polemika przeciw heretykom 409
Kaznodziejstwo 414
Literatura religijna 419
– miracles 420
– exempla 423
– teatr 426
– Streitgedicht 433
– poezja liryczna 435
Polemika w egzegezie Biblii 438
Wersety polemiczne 440
Obrazy Żydów i Synagogi 447
Literatura polemiczna 460
Kategorie 461
Zbiory testimonia 464
Traktaty teologiczne 469
Dialogi 471
Rozdział 3. Metoda 479
Ratio 484
Odwołanie do zdrowego rozsądku 488
Dialektyka 492
Elementy filozoficzne 495
Auctoritas 498
Stary Testament 502
– kanon 503
– odwołanie do hebrajskiego 506
– przekłady 510
– targum 514
Teksty rabiniczne 517
– przed rokiem 1240 519
– sprawa roku 1240 524
– po Barcelonie 1263 roku 527
Józef Flawiusz 532
Rozdział 4. Kilka tematów polemiki 536
Spór wokół interpretacji Pisma Świętego 538
Niezrozumienie Pisma Świętego 538
Sprzeciw wobec żydowskiej egzegezy 541
Odpowiedź na egzegezy żydowskie 545
– semantyka 546
– egzegeza historyczna 548
– egzegeza midraszowa 551
Prawda chrześcijaństwa 553
Trójca 554
Przyjście Mesjasza 561
Chrześcijańskie praktyki 568
– kult obrazów 568
– eucharystia 570
Przestarzałość judaizmu 571
Argumenty z Pisma 572
Żydowskie zastrzeżenia 573
Szabat 573
Prawa żywieniowe 575

Część piąta. Intelektualiści i „kwestia żydowska”

Rozdział 1. Obraz Żyda a Żyd rzeczywisty 579
Definicja Żyda 580
Leksykografowie 580
„Distinctiones” 581
Teksty prawnicze 582
Obrazy Żyda 587
Cielesny 587
Tułacz 589
Diabelski 590
Wróg 594
Inny 598
Znajomość judaizmu 603
Obrzędy 603
Teksty 608
Rozdział 2. Reakcje na fakty 613
Historycy i kronikarze 614
Pierwsza wyprawa krzyżowa 614
Wiek prześladowań w Anglii 617
Zagadnienia quodlibetyczne 621
Kilka refleksji teologicznych 628
Rozdział 3. Teologia Żydów i judaizmu 630
Ateizm czy herezja? 631
Prawo 635
Wina Żydów 638
Upadek Izraela 648
Przetrwanie Izraela 651
Podsumowanie 662
Bibliografia 668
Skorowidz cytatów z Pisma Świętego 700
Skorowidz cytowanych rękopisów 704
Skorowidz autorów starożytnych i średniowiecznych 707
Indeks nazwisk 718
Data wydania: 2020
ISBN: 978-83-65031-08-2, 9788365031082
Wydawnictwo: Marek Derewiecki
Seria: Biblioteka Historyczna
Kategorie: Średniowiecze, Historia
Stron: 744
dodana przez: AnotherOne

Gdzie kupić

Księgarnie internetowe
Sprawdzam dostępność...
Ogłoszenia
Dodaj ogłoszenie
2 osoby szukają tej książki

Moja Biblioteczka

Już przeczytana? Jak ją oceniasz?

Recenzje

Czy ja dobrze widzę, że znasz książkę Intelektualiści chrześcijańscy wobec Żydów w średniowieczu? Koniecznie daj znać, co o niej myślisz w recenzji!
️ Napisz pierwszą recenzje

Moja opinia o książce

Cytaty z książki

O nie! Książka Intelektualiści chrześcijańscy wobec Żydów w średniowieczu. czuje się pominięta, bo nikt nie dodał jeszcze do niej cytatu. Może jej pomożesz i dodasz jakiś?
Dodaj cytat
© 2007 - 2024 nakanapie.pl