Język rosyjski na skraju załamania nerwowego

To popularnonaukowa książka językoznawcy Maxima Krongauza, która opowiada o procesach zmian zachodzących w języku rosyjskim w XXI wieku.
Książka została po raz pierwszy wydana w 2008 roku przez wydawnictwo Języki Kultur Słowiańskich i stała się bestsellerem (w szczególności wraz z książkami Akunina zajęła pierwsze miejsce w sprzedaży w sklepie moskiewskim na Twerskiej w 2009 roku). W tym samym roku książka została wybrana jako finalistka pierwszej nagrody Illuminator. Maxim Krongauz oparł książkę na artykułach publikowanych w takich wydawnictwach, jak Novy Mir, Fatherland Notes, Power, Harvard Business Review, a także na materiałach tygodnika poświęconego nowym zjawiskom w języku rosyjskim, które autor kierował w 2006 roku w gazecie Vedomosti . Artykuły zostały zrewidowane i połączone w jeden tekst, ale autor zamieścił w książce także wybrane komentarze czytelników. W 2011 roku ukazało się nowe wydanie książki: „Język rosyjski na skraju załamania nerwowego, 3D”. Tekst książki w porównaniu z pierwodrukiem został znacznie zrewidowany, niemal podwoił objętość, m.in. ze względu na późniejsze obserwacje językowe autora. Jednocześnie została ona uzupełniona dyskiem z wykładami, które nie powielają, lecz uzupełniają materiały książki. W projekcie nowej edycji wykorzystano obraz „Wiatr zmian” Władimira Lubarowa.

Autor rozważa takie zjawiska jak rozluźnienie norm ortograficznych i ortopedycznych, mieszanie się stylów, zmiany słownictwa i gramatyki, pozostając jednocześnie optymistą, interpretując je jako przejawy niezatraconego twórczego potencjału języka. Krongauz podkreśla, że ​​napisał książkę, wychodząc z punktu widzenia prostego native speakera, choć ma odpowiednie wykształcenie: pierwszy rozdział książki nosi tytuł „Notatki oświeconego laika”. W drugim rozdziale „Słowa kluczowe epoki” autor analizuje neologizmy ostatnich lat i ich związek ze zmianami zachodzącymi w społeczeństwie. Ze względu na dużą liczbę tego typu innowacji w języku, autor odnotowuje pojawienie się nowego gatunku literackiego „pseudosłownika”: w takich książkach autorzy stylizują swoje dyskusje o życiu, literaturze, języku i polityce, na przykład hasła słownikowe, aranżacje. je w kolejności alfabetycznej. Odwołuje się do takich książek jak „ABC życia” i „Lbyow” Katyi Metelitsy, „Słownik modnych słów” Władimira Nowikowa oraz „Rosyjska literatura dzisiaj: życie według pojęć” Siergieja Czuprinina. Osobno Krongauz rozważa proces „obumierania” słów, kiedy pewne słowa przestają być powszechnie używane. Kolejnym tematem, który porusza autor, są słowa z „grupy ryzyka”, których użycie może wywołać ostre odrzucenie wśród niektórych grup społecznych. Przede wszystkim są to różne żargon: slang kryminalny, slang młodzieżowy, język publikacji glamour, slang internetowy i tak dalej. kiedy pewne słowa nie są już w powszechnym użyciu. Kolejnym tematem, który porusza autor, są słowa z „grupy ryzyka”, których użycie może wywołać ostre odrzucenie wśród niektórych grup społecznych. Przede wszystkim są to różne żargon: slang kryminalny, slang młodzieżowy, język publikacji glamour, slang internetowy i tak dalej. kiedy pewne słowa nie są już w powszechnym użyciu. Kolejnym tematem, który porusza autor, są słowa z „grupy ryzyka”, których użycie może wywołać ostre odrzucenie wśród niektórych grup społecznych. Przede wszystkim są to różne żargon: slang kryminalny, slang młodzieżowy, język publikacji glamour, slang internetowy i tak dalej.