Margines społeczny w dużych miastach Prus i Inflant w późnym średniowieczu i wczesnych czasach nowożytnych

Margines społeczny nigdy nie miał postaci homogenicznej. Wchodzili w jego skład ludzie oraz grupy społeczne o zróżnicowanym charakterze powiązań z resztą społeczeństwa, zróżnicowanym poziomie wykluczenia. Dwa przeciwstawne bieguny tego zbioru „elementów\" dotkniętych społeczną marginalizacją tworzyli ludzie całkowicie usunięci poza nawias społeczeństwa (np. skazani na dożywotnią banicję), oraz ci, którzy jakkolwiek w mniejszym lub większym stopniu stygmatyzowani, egzystowali niejako „pomiędzy\" społeczną większością i marginalizowaną mniejszością (np. różnego typu słudzy miejscy z katem na czele, do przełomu średniowiecza i czasów nowożytnych także żebracy i prostytutki). Ambiwalentny stosunek społecznej większości do tych ludzi był zazwyczaj efektem ich swego rodzaju pożyteczności - jakkolwiek przypisywano im szereg cech negatywny, takich, które wykluczały lub przynajmniej sprowadzały do szczątkowej postaci ich udział w życiu publicznym wspólnoty (miejskiej), to jednak ich obecność była dla wspólnoty bardzo ważna, często wręcz niezbędna dla jej poprawnego funkcjonowania. To powodowało, że chociaż odmawiano im prawa do aktywności publicznej, funkcjonowania w ramach głównego nurtu życia, to jednak akceptowano ich fizyczną obecność. Przedstawicielami omawianej części społecznego marginesu byli woźni sądowi, kaci oraz prostytutki - i to przede wszystkim tym grupom marginalnym poświęcona jest prezentowana praca. Głównym celem niniejszego studium jest sprecyzowanie postaci złej sławy woźnych miejskich (sądowych), katów i prostytutek spotykanych w największych ośrodkach miejskich Prus i Inflant. Przyjęcie szerszej, europejskiej perspektywy porównawczej, ma na celu określenie ewentualnej specyfiki stosunku mieszkańców objętych badaniem miast do lokalnych środowisk marginalnych.