Samodzielne myślenie

Są książki dobre i złe. Są spójne i bez jasno określonego celu. Bywają też solidnie umotywowane i takie, których czytanie to intelektualne cierpienie.

"Samodzielne myślenie" w pierwszych rozdziałach wydała mi się książką złą, bez spójnego przekazu i mało logiczną; ideologicznie naznaczoną tyradą krytyka kapitalizmu. Jednak ostatecznie kilka koncepcji, szczególnie pod koniec, wydało mi się świetnych, sporo przestróg zasadnych, ale głównie ekonomiczne nawoływanie o 'odnowę' na poziomie deklaratywnym to mało przekonujący i niewystarczający tok rozumowania.

Czytając książkę Welzera, przypominały mi się teksty sprzed kilku dekad krytyków neoliberalizmu z pierwszego świata, piszących o upadku zgniłego Zachodu i utraconych nadziejach postępu, w stylu "Propozycji dla przyszłości" (praca zbiorowa, PIW 1988). Szczególnie dużo podobieństw dostrzegam w sposobie prezentacji katastroficznej wizji niknący zasobów ziemskich. Co nie znaczy, że się z alarmami nie zgadzam. Jedno to język diagnozy, a co innego to proponowane remedium. Autor tej publikacji, do schyłkowości, dodał kilka nowych elementów patologicznych, które kształtują życie ludzi w kapitalizmie wolnorynkowym współcześnie, w szczególności wszechogarniający kult konsumpcjonizmu.

Główna teza Welzera to stwierdzenie, że ekspansywny nowoczesny kapitalizm z ekonomią wolnego rynku prowadzi do katastrofy, stąd należy go zastąpić tzw. zrównoważonym rozwojem z ograniczonym zużyciem zasobów. Uważa, że zbliża się ...