Sprawiedliwość

W życiu nikomu nie uda się uciec przed pewnymi problemami, które niejednoznacznie pozycjonując jednostkę w społeczeństwie, dają jej szansę na udział w wielkich odwiecznych debatach. Jednym z takich nierozstrzygalnych zagadnień jest sprawiedliwość, jako wartość budująca sens życia. "Sprawiedliwość. Jak postępować słusznie?" Michaela Sandela jest ciekawie skonstruowanym głosem w dyskusji o wartościach, dobru, celowości, moralność i użyteczności, które warunkują postrzeganie istoty pojęcia 'sprawiedliwość'.

Książka jest bardzo zgrabnym połączeniem teorii z praktyką. Na szczęście nie jest typowo akademickim filozoficznym dyskursem, który często skupia się zawiłym języku, tracąc kontakt z realnością codziennych dylematów. Sandel posłużył się wybranymi i wciąż żywotnymi teoriami moralności, sprawiedliwości, społecznych umów i wizji budujących pełnię życia, by pochylić się nad rudymentami, które możemy wciąż wywodzić z wielkich i płodnych idei mających źródła w odwiecznych dociekaniach. Arystoteles, Kant, Bentham, Mill czy Rawls byli o tyle warci przytoczenia, o ile ich koncepcje naświetlały, a czasem pozwalały spójnie opisać problemy odniesione wprost do współczesnych bolączek i dysput o wartościach.

Najważniejsze kontrowersje moralne, które rozpalają emocje w przestrzeni publicznej, Sandel rozpatrzył z wielu perspektyw. Sprawiedliwość podziału dóbr, problem promocji mniejszości w dostępie do obleganych kierunków akademickich, wojna i jej komercjalizacja, s...

Bardzo brakuje mi w życiu publicznym takich dyskusji – niepowierzchownych i wielowątkowych o sprawiedliwości. Mało co potrafi w nas tak wzburzyć krew jak poczucie niesprawiedliwości, ale różnimy się bardzo w ocenie co jest niesprawiedliwe i dlaczego. Tymi kwestiami zajmuje się Michael Sandel, profesor filozofii na Harvardzie, którego wykłady z filozofii przyciągają tłumy studentów, co samo w sobie jest fenomenem godnym odnotowania. Znam autora z dwóch innych książek, miałam więc nadzieję na intelektualną ucztę.

Autor przedstawia zagadnienie sprawiedliwości w odniesieniu do spuścizny filozofów takich jak Arystoteles, Kant czy Bentham, przykłady jednak pochodzą najczęściej z czasów nam współczesnych i są tak mi bliskie, że dyskutowałam z książką w trakcie słuchania. Czy powinno się ratować prywatne banki pieniędzmi publicznymi? Czy dobrze jest, że istnieją miasta w Indiach z rozwiniętym sektorem usług surogatek, które za jedną ciążę otrzymują więcej pieniędzy niż inaczej zarobiłyby w ciągu całego życia? Czy współcześni Niemcy powinni przepraszać za zbrodnie hitlerowskie, a jeśli nie to czy nie wyrzekają się przynależności do swojej kultury? Czy obowiązek wobec rodaka jest większy niż obowiązek wobec jakiegokolwiek innego człowieka, a jeśli tak, czy to jest sprawiedliwe? Czy polityka wyrównywania szans jest fair? Pytań pojawia się mnóstwo, a co najważniejsze, odpowiedzi na nie nie są wcale proste i oczywiste. Tym bardziej wartościowa jest moim zdaniem ta pozycja – byłob...