W pierwszych latach narodowej niewoli

Problematyka książki koncentruje się wokół czterech podstawowych kwestii. Pierwsza dotyczy stanu świadomości, postaw politycznych oraz przeżyć i uczuć polskiego społeczeństwa po trzecim rozbiorze Rzeczypospolitej w 1795 roku, zrekonstruowanych na podstawie analizy tekstów literackich i publicystycznych, zawartości czasopism z lat 1795–1806, a także pamiętników i korespondencji. W książce została ukazana rola polskiej prasy z pierwszych lat niewoli w kształtowaniu ogólnej kultury umysłowej oraz w zachowaniu narodowej tożsamości. Następnie zaprezentowane są i omówione pierwsze zapowiedzi romantyzmu w poezji polskiej z przełomu XVIII i XIX wieku, ukazane głównie na przykładzie twórczości Juliana Ursyna Niemcewicza. Autor podejmuje również próbę wewnętrznej periodyzacji poezji polskiej z lat 1793–1830, z okresu, który został potraktowany jako epoka oświeceniowo-romantycznego przełomu. Rozważania zawarte w książce stanowią kompetentną i w pełni wyczerpującą syntezę historyczno-literacką tego przełomu. Ukazują go w aspekcie reakcji i zachowań polskiej zbiorowości po upadku państwa oraz z punktu widzenia zachodzących podówczas przeobrażeń ideowo-artystycznych w poezji.