Wspomnienia szlachetnie urodzonej

Elżbieta Wodowozowa (1844-1923), pisarka, publicystka, autorka głośnych prac z pedagogiki i książek dla dzieci, urodziła się jako jedno z szesnaściorga dzieci w zubożałej rodzinie ziemiańskiej na Smoleńszczyźnie. W 1862 r. ukończyła Instytut Smolny, słynną petersburską uczelnię dla szlachetnie urodzonych panien, weszła w środowisko tzw. nihilistów, uwczesnych zbuntowanych "gniewnych" ludzi, których przemożny wpływ przemienił rychło wczorajszą dobrze ułożoną pannę w płomienną bojowniczkę o postępowe ideały społeczne i emancypację kobiet. Opublikowane w 1911 r., a oparte na wcześniejszych zapiskach i artykułach "Wspomnienia..." obejmują okres dzieciństwa, pobytu w Smolnym oraz pierwsze lata samodzielnego życia Wodowozowej. Niewątpliwy zmysł obserwacyjny autorki, wrodzony krytycyzm, wyostrzony przez jej związki z "nihilistami" i tragiczne losy rodziny, przekształciły wspomnienia osobiste w cenną relację o epoce, mającą wartość autentyku.