Zapomniane pisma i języki

Hieroglify egipskie - „święte znaki”

papirus – sprasowane łodygi trzcin (papirusu)

przypory do pisania – pędzelek z sitowia

pierwotnie kierunek pisania jest od prawej do lewej

znaki pisma hieroglificznego

• wyrazowe (ideogramy)

• fonetyczne

• determinatywy – używane, kiedy słowa były niejednoznaczne (do tak samo wyglądającego znaku graficznego dodawano jeszcze jeden, naprowadzający na właściwą interpretację)

• brak samogłosek
Papirus Ebersa (przechowywany w Bilbiotece Uniwersyteckiej w Lipsku
XVIII w. Zoega – dowiódł, że imiona królów są otoczone obwódką (kartusz)

Kamień z Rosetty – bilinguis / trilinguis (+ pismo demotyczne) – napis w dwóch językach (egipski i grecki), odkryty w 1799

• uchwała kapłanów egipskich ku czci Ptolemeusza Epifanesa (27 III 196 p.n.e.)

• 1802 Akerbald – próba określenia znaku Ptolemaios

• Young – określił imię Ptolemeusza w kartuszu, dopasowywał określenia greckie, które nie mają rzeczywistych odpowiedników w hieroglifach

J.F. Champollion – odkrywca hieroglifów

• nauczył się j. Koptyjskiego (mowa Egipcjan chrześcijańskich pisanych alfabetem greckim)

• 1813 – pierwsze założenia: język egipski musi posiadać końcówki, dzięki którym wyraża się zaimki osobowe

• ilość znaków egipskich jest 3-krotnie wyższa niż greckich (niemożliwe, żeby każdy hieroglif przedstawiał jeden wyraz) → wielka liczba znaków fonetycznych

• określił po egipsku imię Kleopatra (które potem potwierdziły odkrycia)

• odnalazł metodę opisywania imion za pomocą hieroglifów

• 27 IX 1822 – udało mu się odcyfrować całe pismo

1866 Dekret z Kanopos – kolejny bilinguis (potwierdził słusznośc metody Champolliona)

R. Lepsius

• wyjaśnił system pisma egipskiego

• opracował dekret z Kanopos

Birch, Hincks – wyjaśnili rolę determinatywów
Brugsch – badania nad pismem demotycznym

Erman

• podstawy słownictwa i gramatyki

• wyróżnił 2 języki: nowoegipski (k. II w. p.n.e) i staroegipski

• badania nad fonetyką