Kosiarze recenzja

Wyobrażacie sobie czasem świat bez chorób, głodu, biedy, wojen, a nawet śmierci? Ja już nie muszę. Neal Shusterman mnie wyręczył. Biorąc do ręki pierwszy tom „Żniw śmierci” otrzymałam klarowny i przekonujący obraz takiego świata. Autor stworzył świat, który wymyka się wszelkim wyobrażeniom, a jednocześnie wydaje się bliski, prawdopodobny, a przy tym mocno niepokojący. Dystopijny świat z „Kosiarzy” jest światem idealnym, w którym panuje równowaga. Ludzie żyją w pokoju, nie trapią ich żadne problemy, bo na każdy z nich jest jakiś sposób. Nie ma chorób, nie ma cierpienia ani biedy, a co za tym idzie nikt nie głoduje. Mało tego, jeśli przez przypadek zginiesz, w centrum ożywiania postawią cię na nogi. Prawdziwa sielanka, prawda? Gdzie jest haczyk? Czy w ogóle musi jakiś być? Jest, oczywiście, że jest. Fakt, że można żyć, jak długo się pragnie i do tego komfortowo rodzi poważny problem, a mianowicie przeludnienie. Problem znany również w naszej rzeczywistości. Ale w powieści i na ten problem znaleziono sposób. Otóż wymyślono sobie kosiarzy, którzy kontrolują wielkość populacji. Mówiąc prościej, to oni odbierają ludziom życie. A jeśli już je zabiorą, żadne centrum ożywiania ani inne sztuczki nie pomogą. Taki człowiek umiera naprawdę. Kosiarze decydują, kto ma umrzeć. Dość kontrowersyjne są sposoby, do których uciekają się, wybierając swoje ofiary. Statystyki, przeczucie, a może fakt, że według nich ktoś nie żyje naprawdę, nie wykorzystuje tego życia tak, jak według nich powinien? Sposoby są różne, każdy bardziej przerażający od poprzedniego. Bycie kosiarzem to jednak dobra, chociaż niewdzięczna „fucha”. W tym miejscu rozpoczyna się przygoda dwójki nastoletnich bohaterów powieści. Citra i Rowan wiodą spokojne życie, do czasu aż zostają wybrani na praktykantów Kosiarza. Nie chcą tego, wiedząc, z czym się wiąże pełnienie tej roli i jak wiele ryzykują, w tym to, co mają najcenniejsze. Nie mają jednak wyjścia.

Borze szumiący, co to była za książka. Co za historia! Dawno nie czytałam tak dobrej dystopii, która wywołuje aż taki mętlik w głowie, taki dyskomfort. Która sprawia, że w środku coś gniecie i nie pozwala spokojnie spać. Książka robi piorunujące wrażenie. Świat stworzony w powieści jest światem tylko z pozoru idealnym. Wewnątrz stale coś gnije i nie potrzeba wiele, aby ta iluzja spokoju i dobrobytu rozbiła się w drobny mak. Bardzo inteligentna jest to powieść, zmuszająca do przemyśleń. Nawet jeśli chcemy przez nią „przelecieć” lotem błyskawicy, a teoretycznie można, bo akcja jest dynamiczna, a niespodziewane jej zwroty jeszcze jej tej dynamiki nadają, to się nie da. Za dużo jest momentów, w których musimy się zatrzymać i pomyśleć. Bohaterowie na każdym kroku muszą mierzyć się z poważnymi dylematami natury moralnej. Są często rozdarci, muszą podejmować decyzje, które nie są zgodne z ich sumieniem. A przede wszystkim muszą się starać, aby w tym całym szaleństwie nie zatracić siebie i tego, co czyni ich ludźmi. Bo jeśli to stracą, to już nic ludzkości nie pomoże.

Choć wizja przyszłości ukazana w powieści jest ponura i przerażająca, książkę czyta się lekko i pochłania ją na jednym wdechu, mimo dość sporej objętości. Jest idealnie wyważona, jeśli chodzi o dynamikę akcji, jej zwroty i momenty bardziej refleksyjne, wymagające zatrzymania. To bardzo angażująca pozycja, od której ciężko jest się oderwać choćby na chwilę. A jeśli już koniecznie musimy, i tak zostaje nam w głowie i wciąż o niej rozmyślamy. Powieść porusza wiele wartych rozważenia tematów. Mówi nie tylko o życiu, śmierci i o dylematach z tym związanych, porusza kwestię prawa do decydowania o sobie i prawa do życia w ogóle. Dlaczego jedni mogą to życie odbierać, kierując się znanymi tylko sobie zasadami, a inni muszą żyć w ciągłym strachu, że życie może im zostać w każdej chwili odebrane na zawsze. Kto o tym decyduje i dlaczego w ogóle ktoś dostaje taką władzę? Przez ten strach i obecność w tym świecie kosiarzy, ludzie nie są tak naprawdę wolni, ich życiem kierują intrygi, sojusze, sekrety i nieustający lęk o to, co przyniesie kolejny dzień. A świat pozostaje iluzją. Bohaterowie są świetnie wykreowani, głównie z powodu dylematów moralnych, przed którymi stają. Ale również dlatego, że nie stoją w miejscu, rozwijają się. Niezależnie od tego, czy podoba nam się kierunek, w jakim te zmiany zachodzą, nie można odmówić autorowi doskonałej znajomości ludzkiej natury, wnikliwości i stworzenia wiarygodnych, przekonujących portretów psychologicznych.

Mocna jest to powieść. Mocna, kontrowersyjna i zachwycająca. Ja już czekam na kolejny tom, a Wam z całego serca tę błyskotliwą, wartościową książkę polecam. Na ten moment lepszej dystopijnej opowieści nie znajdziecie.

Współpraca z Wydawnictwem Uroboros.