To, co najważniejsze recenzja

Ks. Józef Tischner To co najważniejsze, "Żyjemy na świecie jak na ogromnym targowisku: targowisku rzeczy, przedmiotów, pomysłów, idei, nawet ludzi. Jesteśmy dziś świadkami przemijania jakiegoś świata. W bólach rodzi się inny świat. Na targowisku liczni przekupnie wystawiają swoje towary. Jedni obiecują szczęście, inni grożą nieuniknionym nieszczęściem. Targowiska mają swoją siłę przyciągania. Zniewalają nasze uszy, zmuszają do słuchania tego, co jest wykrzyczane. Targowisko nie pozwala przekroczyć swojej przestrzeni, wciąż zmusza do powrotu, do oglądania wiele razy tego samego. Przede wszystkim jednak targowisko narzuca nam swój język. Kto przebywał czas jakiś na targowisku, nie umie mówić inaczej niż językiem targowiska. Nie potrafi również myśleć inaczej - staje się częścią targowiska." (ks. Józef Tischner Wędrówki w krainę filozofów)

Kilka dni temu minęła 90 rocznica urodzin księdza Józefa Tischnera. I chociaż nie ma go na tym świecie już ponad dwadzieścia lat, jego bogata literacka spuścizna nadal pozostaje aktualna. W związku z rocznicą urodzin Wojciech Bonowicz przyjaciel i biograf księdza Tischnera, podjął się trudnej próby wyboru i przedstawienia czytelnikowi najważniejszych, jego zdaniem, tekstów publicystycznych, esejów, artykułów i wystąpień. Wybrał dwadzieścia jeden publikacji idealnie odpowiadających ogólnoludzkim potrzebom i problemom XXI wieku, które złożone następnie w jedną całość, stworzyły publicystyczną antologię, zbiór tekstów napisanych na przestrzeni kilkudziesięciu lat, do tej pory rozrzuconych pomiędzy różne czasopisma bądź drukowanych pojedynczo w innych książkach.

Ich lektura uzmysławia przede wszystkim, jak skomplikowaną istotą jest człowiek, ile lęków skrywa. Daje również do zrozumienia, że mimo upływu czasu, zmieniających się okoliczności, postępu technologicznego czy zmian, które zachodzą również wokół chrześcijaństwa, pewne wartości ogólnoludzkie, zawsze będą ważne i poszukiwane, nawet jeśli nastąpi ich kryzys, ponieważ takie pojęcia jak wiara, myślenie, miłość, wolność, nadzieja, solidarność są po prostu ponadczasowe.
Warto wspomnieć chociażby opublikowaną w 1978 roku na łamach "Znaku" Sztukę etyki, w której ksiądz Tischner pisze między innymi o tym, dlaczego współczesna cywilizacja techniczna sprawia, że stajemy się istotami coraz bardziej otępiałymi na drugich, coraz mniej się rozumiejącymi, coraz bardziej pogrążającymi się w ucieczce.

Najstarsze teksty w tym zbiorze pochodzą z początku lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Absolutnie się nie zestarzały, stanowiąc tym samym fundament do dalszych nad nimi rozważań. W jaki sposób zostaną one wykorzystane przez człowieka, to już zależy od niego samego. Ich uniwersalizm jest niezaprzeczalny, a dzielenie się księdza Tischnera z czytelnikami swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi otaczającego nas świata jest niezwykle subtelne, erudycyjne i skłaniające do refleksji. Nie tylko stara się on definiować problemy, ale chciałby również, żeby czytelnik spojrzał na nie jeszcze głębiej, poszukując odpowiedzi na wiele kolejnych pytań. Co tak naprawdę czuje? Jak widzi otaczający go świat? W jakiej jest relacji z definiowanymi problemami ? Żeby sensownie operować przyjętymi normami, należy być dobrym obserwatorem świata. Rozróżniać dobro i zło.

To co najważniejsze nie jest z pewnością lekturą na raz, ponieważ teksty księdza Józefa Tischnera są niejednokrotnie dość trudne. Wymagają raczej czytania w skupieniu i ciszy, być może po jednym dziennie, a może nawet tylko po kilka zdań, z przygotowaną sporą ilością znaczników albo, jak ktoś woli, ołówkiem. Ważne jest również to, że każdy z nich poprzedzony jest krótkim komentarzem, pewnego rodzaju wprowadzeniem do tematu, zawierającym często kontekst powstania, napisanym przez Wojciecha Bonowicza. Mała, ale jakże ważna zapowiedź tego, co za chwilę przeczytamy, takie skromne przywitanie się ze słowami księdza Józefa Tischnera, po które lada moment sięgniemy.