A może byśmy tak, najmilszy, wpadli na walentynki do… biblioteki?

Czy Wy Kochani też macie wrażenie, że czas biegnie niemiłosiernie szybko? Wydaje mi się, że tak niedawno siadałam do komputera i pisałam  artykuł walentynkowy. A tu okazuje się, że nie wiadomo kiedy minął rok i ja znowu zaczynam pisać tekst na 14 lutego. Tym razem postanowiłam Was jednak trochę zaskoczyć i zamiast tradycyjnego zestawu książek dla zakochanych chciałabym Wam zaproponować podróż do miejsc, którymi nie pogardzi żaden prawdziwy miłośnik literatury.

Przygotowałam listę czternastu najpiękniejszych bibliotek znajdujących się w różnych, cudownych zakątkach świata. Mam nadzieję, że Was zainspiruję i naprawdę wybierzecie się w romantyczną podróż u boku swych wybranków. Kto wie, może skończy się to jakimiś oświadczynami pośród książek? Gotowi? To ruszamy.

Nowojorska Biblioteka Publiczna, Nowy Jork, USA 

Budynek tej biblioteki na pewno kojarzycie z wielu amerykańskich filmów. To właśnie tutaj bibliotekarka Eleanor Twitty polowała na istoty nadprzyrodzone w filmie Pogromcy duchów. Bywała tu również Audrey Hepburn w Śniadaniu u Tiffany'ego i bohaterowie filmu Pojutrze. Jest to jedna z największych i najważniejszych bibliotek na świecie. Powstała dzięki inicjatywie gubernatora Samuela J. Tildena, który w testamencie przekazał większość swego majątku na założenie i utrzymanie bezpłatnej biblioteki i czytelni w Nowym Jorku. Po śmierci gubernatora jego prawnik zaproponował połączenie dwóch istniejących już w metropolii instytucji, które miały kłopoty finansowe. Były to: Biblioteka Astora, która powstała w 1849 roku dzięki kolekcji przekazanej przez niemieckiego imigranta Johna Jacoba Astora, i Biblioteka Lenoxa założona przez Jamesa Lenoxa, amerykańskiego bibliofila i filantropa. 23 maja 1895 roku podpisano projekt połączenia obu bibliotek, na mocy którego powstała Nowojorska Biblioteka Publiczna. Mieści się ona przy słynnej Piątej Alei, a jej budynek, który niedawno przeszedł remont, przyciąga wnętrzem z majestatycznymi kolumnami i eleganckimi żyrandolami. Wstęp do niej jest bezpłatny.

Biblioteka Trinity College, Dublin, Irlandia

To największa biblioteka w Irlandii i ogromna atrakcja turystyczna tego kraju. Jej historia sięga końca XVI wieku, kiedy to królowa Elżbieta I z Tudorów założyła w Dublinie Kolegium Świętej Trójcy, pierwszą irlandzką uczelnię przeznaczoną wyłącznie dla protestantów. Jej najwybitniejszymi absolwentami byli między innymi: Oskar Wilde, Samuel Beckett i Thomas Moore. W zbiorach biblioteki umieszczonych w kilku budynkach znajduje się w sumie 6 milionów różnych obiektów, w tym czasopisma, rękopisy, mapy i zbiory muzyczne. Najbardziej okazałą jej częścią jest najstarszy budynek biblioteczny zwany Starą Biblioteką, w którym znajduje się Długa Sala. Ma ona blisko 65 metrów długości i ponad 12 metrów szerokości i jest największym pomieszczeniem bibliotecznym w Europie. Po jej obu stronach znajdują się wnęki wypełnione regałami z książkami. Są one wyposażone w drabinki i stoły do pracy. Zmyślnie podzielono je na pięterka, które tworzą przytulną galerię. Przy każdej niszy znajdują się popiersia sławnych ludzi, a obok nich proporce przedstawiające sceny z historii XI-wiecznej Irlandii. To właśnie w tym gmachu przechowywanych jest około 200 tysięcy ksiąg i manuskryptów, w tym największy skarb Irlandii – Księga z Kells. Stara Biblioteka pełni obecnie rolę muzeum i jest dostępna dla zwiedzających, którzy ustawiają się do niej w długich kolejkach, nie zważając na dość wysoką cenę biletów wstępu.

Biblioteka Benedyktyńska, Admont, Austria

To prawdziwa perła architektoniczna wśród bibliotek. Mieści się w położonym wśród gór klasztorze. Zaprojektował ją barokowy architekt Józef Hueber Grazer, a jej sklepienia i ściany zdobią piękne, związane ze sztuką, religią i nauką freski autorstwa urodzonego w Warszawie Bartolomeo Altomontego. Książki wyeksponowano na białych i złotych regałach, ich zbiór wynosi około 70 tysięcy woluminów. Najstarsze z nich mają ponad 400 lat.

Biblioteca Joanina, Coimbra, Portugalia

Ta biblioteka to symbol Coimbry, dawnej stolicy Portugalii. Jej fundatorem był król Jan V i to właśnie od jego imienia pochodzi jej nazwa – Joanina. Portret monarchy znajduje się w ostatniej sali tego przybytku i niczym magnes przyciąga wzrok zwiedzających majestatycznym wizerunkiem władcy. Budynek biblioteki ma trzy piętra. Część najwyższa, reprezentycyjna, składa się z trzech sal: Zielonej, Czerwonej i Czarnej – ich nazwy nawiązują do koloru ścian. Wszystkie pomieszczenia ozdobione są złotymi ornamentami i malowidłami na sklepieniu, które łączy wspólny motyw – wizerunek Minerwy, rzymskiej bogini mądrości, sztuki, nauki i literatury, otoczonej alegorycznymi figurami, które w każdym z pomieszczeń symbolizują coś innego. W pierwszej oznaczają cztery kontynenty znane w czasach założenia biblioteki, w drugiej wartości, które można posiąść po zdobyciu wiedzy, a w ostatniej – dyscypliny nauki. Zgromadzony w nich księgozbiór liczy ponad 7 tysięcy woluminów. Są wśród nich manuskrypty i starodruki, między innymi jeden z pierwszych egzemplarzy Biblii pochodzący spod matrycy Jana Gutenberga. Obecnie biblioteka nie jest udostępniana studentom, jednak przez cały dzień panuje w niej ruch. W godzinach wieczornych organizuje się tu koncerty muzyki klasycznej i inne wydarzenia kulturalne. Nawet w nocy nie ma tu spokoju, ponieważ wtedy władanie w niej przejmują… nietoperze, które każdej nocy wytrwale polują na wszelkie owady, które mogłyby zaszkodzić cennym zbiorom tego przybytku. Tę bibliotekę warto odwiedzić z jeszcze jednego powodu: wielu turystów, którzy mieli okazję zawitać w jej progach twierdzi, że bardzo przypomina wnętrza Biblioteki Hogwartu uwiecznionej na kartach serii o Harrym Potterze. To rzeczywiście może być niezła gratka dla wielbicieli talentu J. K. Rowling.

Biblioteka Escorial, Madryt, Hiszpania

Escorial to znajdujący się pod Madrytem zespół budynków będący dawniej jedną z siedzib hiszpańskich królów. Powstały w czasach największej świetności Hiszpanii, pełen jest największych dzieł sztuki. Ten przepiękny kompleks budowli w stylu renesansowym składa się z Muzeum El Escorial, bazyliki, Panteonu Królów, Panteonu Książąt, terenu niesamowicie zadbanych ogrodów i oczywiście wyżej wspomnianej biblioteki. Przechowywanych jest w niej ponad 40 tysięcy rękopisów i starodruków ze średniowiecza i epoki nowożytnej. Niecodziennego klimatu jej pomieszczeniom dodają marmurowe posadzki, rzeźbione półki na książki i malowidła ścienne. Sklepienie biblioteki zdobi fresk przedstawiający siedem sztuk wyzywolonych. Na uwagę zasługuje również oryginalny układ regałów. Pomieszczenia, w których znajduje się księgozbiór usytuowane są pomiędzy klasztorem a bazyliką, z racji tego książki przyrodnicze i historyczne znajdują się bliżej klasztoru symbolizującego świat materialny, z kolei traktaty teologiczne i poetyckie jako bardziej abstrakcyjne bliższe są bazylice, w której kontempluje się istotę Boga.

Biblioteka Instytutu Peabody'ego, Baltimore, USA

Ta biblioteka jednogłośnie uznawana jest za jedną z najpiękniejszych na świecie. Jej wytworne wnętrze wykonane z biało-czarnego marmuru, przyozdobione złotymi kolumnami i misternie wykonanymi żeliwnymi balkonami zachwyca niezmiennie od 1878 roku. Jego sklepienie wieńczy przeszklony dach, a projekt ten jest dziełem znakomitego architekta Edmunda G. Linda. To piękne wnętrze zachwyca wielu i często wynajmowane jest na potrzeby ślubów, sesji zdjęciowych i wytwornych przyjęć. Jednak najważniejsze są tu oczywiście książki. Księgozbiór tej biblioteki to ponad 300 tysięcy pozycji.

Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych, Waszyngton, USA

Jest to największa biblioteka na świecie. Powstała w 1800 roku na polecenie prezydenta Johna Adamsa, który zażyczył sobie, aby przeniesiono zbiór książek prawniczych i literatury klasycznej z siedziby jednego z filadelfijskich klubów literackich do siedziby rządu w Dystrykcie Kolumbii. W swoich zbiorach posiada ponad 142 miliony różnego rodzaju dokumentów: książek, rękopisów, map, atlasów, fotografii, mikrofilmów, dokumentów muzycznych i filmów. Warto dodać, iż w jej księgozbiorze znajduje się największy zbiór polskich książek zlokalizowany w Stanach Zjednoczonych. Biblioteka składa się z trzech budynków i dysponuje dwudziestoma dwoma czytelniami ogólnymi, trzema wydzielonymi bibliotekami dla kongresmenów oraz biblioteką sztuki.

Biblioteka Królewska, Kopenhaga, Dania

Ceglany budynek biblioteki powstał w XIX wieku w ogrodach królewskich w miejscu dawnego kanału portowego. Na początku lat 90. do zabytkowego budynku dobudowano nowoczesną część z czarnego granitu i przyciemnionego szkła. Nazywana jest Czarnym Diamentem i jest jednym z najbardziej charakterystycznych budynków w kopenhaskim porcie. Jej fasada składa się z częściowo przezroczystych, podświetlanych paneli. Oszklone atrium stanowi połączenie między starą a nową biblioteką, a także łączy budynek z miastem i nabrzeżem. Całe wyposażenie biblioteki jest zgodne z najnowszymi trendami wzornictwa i zaprojektowane tak, by maksymalnie ułatwić naukę i codzienne funkcjonowanie studentom. W budynku mieści się również księgarnia, kawiarnie, restauracje oraz centru badawcze i archiwum, a mnogość odbywających się tu imprez sprawia, że życie kulturalne w kopenhaskim porcie wręcz kwitnie. Właśnie w Bibliotece Królewskiej w Kopenhadze znajdują się między innymi oryginalne rękopisy Karen Blixen i Hansa Christiana Andersena.

Chińska Biblioteka Narodowa, Pekin, Chiny

Została utworzona w 1909 roku przez rząd cesarski jako biblioteka stołeczna, w 1916 roku otrzymała status biblioteki narodowej i od tego czasu przysyłany jest do niej egzemplarz obowiązkowy każdej wydanej w Chinach publikacji. Od 1998 roku jej siedziba znajduje się w specjalnie w tym celu wybudowanym kompleksie trzynastu budynków usytuowanych w pobliżu parku Zizhuyuan. Kompleks ten zaprojektowany został w kształcie książki, a w jego wnętrzu znajduje się 2900 stanowisk siedzących, 460 komputerów dla czytelników oraz bezprzewodowy internet. Wśród najcenniejszych zbiorów Chińskiej Biblioteki Narodowej znajdują się między innymi: kości wróżebne z inskrypcjami pochodzące z okresu dynastii Shang, buddyjskie manuskrypty z Dunhuangu oraz księgi z czasów dynastii Song i Yuan. W bibiotece znajdują się książki w ponad 80 językach obcych i 20 językach chińskich mniejszości narodowych, a także kilkanaście tysięcy rodzimych i zagranicznych tytułów prasowych.

National Diet Library, Tokio, Japonia

Powstała w 1948 roku po połączeniu zbiorów z dwóch bibliotek: wspólnej Izby Parów i Izby Reprezentantów parlamentu ustanowionego w 1890 roku oraz Biblioteki Cesarskiej, która powstała  w 1872 roku. Jej siedziba znajduje się w dzielnicy rządowej Nagata-chō. Biblioteka ma trzy oddziały, z których każdy ma inne zadania: biblioteka główna w Tokio gromadzi zbiory na potrzeby parlamentu i agend rządowych, biblioteka Kansai-kan zajmuje się działalnością informacyjną i informatyczną, a biblioteka dziecięca gromadzi literaturę przeznaczoną dla najmłodszych czytelników.

Bibliotheca Alexandrina, Aleksandria, Egipt

Biblioteka została wzniesiona dla upamiętnienia starożytnej Biblioteki Aleksandryjskiej, która spłonęła w I wieku p.n.e. Oficjalnie otwarto ją 16 października 2002 roku. Kształt 11-poziomowej

biblioteki przypomina wielki przechylony bęben. Nad główną czytelnią znajduje się szklano-aluminiowy dach nachylony w kierunku północnym. W gmachu o kształcie szerokiego, ściętego cylindra znajdują się największe pomieszczenia. Fasada centralnego budynku to stroma, granitowa, szeroka krzywizna z wyżłobionymi literami stu dwudziestu rodzajów starożytnych i współczesnych alfabetów. Na terenie budynku swoje siedziby mają: Biblioteka Główna, Biblioteka dla niedowidzących, Biblioteka Frankofońska i Dział Noblowski. Biblioteka Główna posiada duży zbiór rzadkich książek, map i zbiorów specjalnych. Najstarsza książka pochodzi z 1496 roku. Najciekawszy wydaje mi się Dział Noblowski, który znajduje się na trzecim piętrze budynku i gromadzi dzieła laureatów literackiej Nagrody Nobla od 1901 roku do czasów współczesnych. W Sali Noblowskiej znajduje się duży stół konferencyjny wykonany z korzenia olchy i drewna wiśniowego, podobny do stołu znajdującego się w Auli Zgromadzenia Noblowskiego w Sztokholmie oraz dywan autorstwa znanej szwedzkiej projektantki dywanów, na którym znajduje się fragment nordyckiego wiersza Hávamál.

Biblioteka Klasztoru na Strahowie, Praga, Czechy

To biblioteka, która zawsze znajduje się w rankingach miejsc, które warto choć raz w życiu odwiedzić. Wnętrza, w których znajduje się księgozbór zapierają dech w piersiach. Atrakcjami obleganymi przez turystów są dwa pokoje biblioteczne: Sala Filozoficzna i Sala Teologiczna. Ta pierwsza jest ogromna. Jej wnętrze wykonane jest z drewna orzechowego, a cały sufit pokryty jest monumentalnym plafonem. W regałach mieszczą się ponad 42 tysiące książek. Ozdobą równie przepięknej Sali Teologicznej są natomiast bogate freski i stiuki na suficie. Równie ciekawy jest Gabinet Osobliwości, który łączy te dwie sale. Stoi w nim kilkanaście gablot, a w nich książkowe ciekawostki, na przykład takie jak tomy wykonane wyłącznie z drewna.

Nowa Biblioteka Miejska, Stuttgart, Niemcy

Przez dekady biblioteka mieściła się w zabytkowym Pałacu Wilhelma. Okazało się jednak, że dla wciąż rozrastającego się księgozbioru potrzebny jest nowy budynek. Jego projekt stworzył koreański architekt, Eun Young Yi, proponując bryłę skrajnie różną od dotychczasowej, klasycystycznej. W niemieckim mieście stanął potężny, dziewięciokondygnacyjny sześcian, którego kształt u mieszkańców wywołuje skojarzenia z kostką Rubika. Równie niezwykłe i wyraziste jest wnętrze biblioteki. Odwiedzającego wita wysoki na kilka pięter i kompletnie pusty szary hol. Z niego trafia się prosto do ogromnej białej przestrzeni wypełnionej światłem i książkami. Wszystkie piętra biblioteki otwierają się balkonami na przestrzeń po środku, a zygzakowato biegnące ku górze schody dynamicznie szatkują tę uporządkowaną przestrzeń. Wnętrze biblioteki musi robić naprawdę niesamowite wrażenie, szczególnie po uprzednim odwiedzeniu na przykład tak innej Biblioteki Klasztoru na Strahovie.

Portugalska Czytelnia Królewska, Rio de Janeiro, Brazylia

Jej wnętrza również zapierają dech w piersiach. W tej niezwykłej przestrzeni z końca XIX wieku do regałów z książkami prowadzą oplecione ornamentami galerie. Czytelnia zachwyca również największym poza Portugalią zbiorem portugalskich prac. Jedną z najważnieszych części zbiorów jest kolekcja fotografii Teresy Cristiny Marii, która obejmuje 21 742 XIX-wiecznych zdjęć. Znajdują się w niej obrazy związane z historią Brazylii i ludźmi z XIX wieku. Wnętrza biblioteki często służą jako plan filmowy dla licznych telenoweli.

I jak moi drodzy, macie już plany na walentynki? Mam nadzieję, że Was zachęciłam i zainspirowałam do romantycznych podróży nie tylko 14 lutego. Książki w plecaki i w drogę! Szczęśliwej podróży i cudownych walentynek!

Dorota Skrzypczak

Korekta: Gabriela Danel