Ostra jazda – wywiad z Ryszardem Ćwirlejem

Ryszard Ćwirlej: Czy czytam? Oczywiście. Lubię wiedzieć, czy to, co napisałem, podoba się czytelnikom, a jeśli się nie podoba, to dlaczego. Na szczęście „Ostra jazda” raczej się podoba. A to oznacza, że wykonałem swoją pracę, jak należy. Bo efekt pracy pisarza, książka, to taki sam produkt jak na przykład chodnik. Jeśli majster przyłoży się do roboty i wykona równą nawierzchnię, wtedy i on, i użytkownicy są zadowoleni. Ale jeśli kostkę ułoży niechlujnie i krzywo, to ludzie będą sobie na jego chodniku łamać nogi. Źle napisana książką sprawia, że czytelnik łamie sobie dobre samopoczucie, a może nawet załamać własną wiarę w literaturę. Trzeba więc sprawdzać, czytając recenzję, czy ktoś nie jest na skraju załamania przez moją robotę

RĆ: Jedna moja seria, ta, dzięki której stałem się rozpoznawalnym autorem, osadzona jest w latach schyłkowego PRL-u, druga, pewnie bardziej dojrzała, opowiada o czasach międzywojennych. To, co dzieje się na kartach moich książek z obu serii, to historie kryminalne na tle historycznym. Tymczasem coraz więcej ciekawych rzeczy rozgrywa się na naszych oczach. Historia wcale się nie skończyła, jak to wieścił Fukuyama, bo ona dynamicznie się toczy, a nasz spokojny, ustabilizowany świat zmienia się na naszych oczach. Rok 2015 to czas, kiedy historia powiedziała nam wszystkim: „Uwaga nadchodzę!”. I nadeszła wraz z falą uchodźców, budząc demony ksenofobii, nietolerancji i populizmu. To jest właśnie tło mojego nowego kryminału. To tło to historia, która stworzyła naszą dzisiejszą codzienność. Napisałem więc znowu kryminał historyczny.

RĆ: To trochę wygodnictwo. Po co tworzyć zupełnie nowych bohaterów, skoro ci starzy już nie raz się sprawdzili? Sprawdzali się w latach osiemdziesiątych, więc trzeba było sprawdzić, jak sobie poradzą we współczesnych dekoracjach. No i okazuje się, że odnajdują się świetnie w dzisiejszych czasach. Dawni milicjanci piją mniej, ale za to lepsze alkohole, noszą droższe, modniejsze ubrania, jeżdżą porządnymi samochodami i kontaktują się ze sobą za pomocą telefonów komórkowych. Ale niezałatwione do końca sprawy z czasów, kiedy byli młodsi, ciągną się za nimi do dziś. I z tymi demonami przeszłości muszą sobie w „Ostrej jeździe” poradzić.





RĆ: Codziennie przejeżdżamy obok i nie zauważamy problemu, bo niewiele się nad tym zastanawiamy, a może wcale o nim nie myślimy, bo co nas to w końcu obchodzi. Przecież to nie nasz problem. My przecież jesteśmy porządni i kulturalni, przepuszczamy pieszych na pasach, a niekiedy nawet wpuszczamy na drogę kogoś, kto wyjeżdża z podporządkowanej ulicy, a jak widzimy na leśnej drodze prostytutkę, to mijamy ją obojętnie, a nawet z pewnym obrzydzeniem odwracając głowę… Nikt nam przecież tego nie powiedział, że ta dziewczyna nie stoi tam, bo lubi stać, że dla niej to często być albo nie być, że nie może uciec, bo jej paszport zabrał człowiek, który przywiózł ją tu ze Wschodu i zmusił do prostytucji, twierdząc, że jest mu winna pieniądze za przyjazd, za mieszkanie, wyżywienie i jeszcze dodatkowo za ochronę.

To wszystko dzieje się na naszych oczach, ale przymykamy je, nie dostrzegając problemu.

RĆ: Kolejna powieść już jest. Na razie jeszcze mocno schowana w zakamarkach mojej głowy, ale już niedługo zacznie rodzić się na papierze (ekranie komputerowym). Jest nawet tytuł – „Zaśpiewaj mi kołysankę”. A tytuł, jak wiadomo, jest najważniejszy. W moim przypadku jest sprawą kluczową, bo ja do tytułu dopisuje całą książkę. Chodzi o to, żeby nikt nie zarzucił mi, że skusił go atrakcyjny tytuł, a książka nie miała z tym tytułem nic wspólnego. Moje książki to tytuł i jego eksplikacja rozpisana na jakieś pięćset stron.

RĆ: Mój ulubiony bohater Teofil Olkiewicz mawiał, że naprawdę pięknie jest tylko w peweksie, na stoisku monopolowym. Ale niestety peweksów już nie ma, a ja nie jestem Olkiewiczem, dlatego nie mam tak wysublimowanego poczucia piękna. Mnie wystarcza lampka czerwonego wina, ser, oliwki i… Grecja.