Hubble Deep Field / HST WFPC2 ST Scl OPO January 15, 1996 R. Williams and the HDF Team (ST Scl) and NASA/ESA
Wyatt Townley
/Autorka jest Poetką-Laureatem stanu Kansas. Jej prace czytano w rozgłośniach NPR, prezentowano w programie American Life in Poetry i publikowano w czasopismach, m.in. w North American Review, Paris Review i Yale Review. Jej najnowszy tomik wierszy to Rewriting the Body (Stephen F. Austin State University Press, 2018)./
Patrzenie na nic
- dla astronoma dra Roberta Williamsa
Na co się gapisz?, zapytała dziecko matka,
spytał kuzyn, spytał nauczyciel –
Na nic, odpowiedział. Potem spytała go żona. Na nic.
Na nic, i więcej nic, i nic więcej.
Cóż za strata czasu, mówili mu koledzy,
cennego czasu. Ludzie się o niego zabijają.
Pewnego grudnia przez dziesięć nocy i sto
godzin gapił się na nic. Patrzył, gdzie
nie było nic, i więcej nic,
i nic więcej. Nic, tylko śmierć i narodziny
scalające się w światło – zderzenia błękitu,
czerwieni, żółci i białości. Spirale, elipsoidy, nic,
ale Wszechświat rozrósł się pięciokrotnie. Czego nie było,
roi się od galaktyk, błyszczących niezliczenie.
To nic, powiedział. Popatrzmy na nic ciekawego.
NOTA AUTORKI:
W grudniu 1995 roku astronom Robert Williams podjął ryzyko. Będąc dyrektorem, Williams przeznaczył swój czas uznaniowy Kosmicznego Teleskopu Hubble’a na ponadstugodzinne obserwacje niczego – pozornie pustego miejsca na niebie. Koledzy ze Space Telescope Science Institute go wtedy wyśmiali. W obserwowanym obszarze odkryto tysiące galaktyk – jest obecnie znane jako legendarne Głębokie Pole Hubble’a.
-----
Źródło i wyłączne prawa autorskie (opis poetki, tłumaczenie wiersza i nota autorki):
Świat Nauki, Styczeń 2021 nr 1 (353), str.15
Prószyński MEDIA
Wiersz w oryginale dostępny na amerykańskiej stronie czasopisma:
Poezja rządzi się swoimi prawami. Podlega więc ocenie i komentarzowi estetycznemu. Nie mam w tym kompetencji. Mogę jedynie opowiedzieć o stronie naukowej, która zainspirowała poetkę.
Głębokie Pole Hubble’a (Hubble Deep Field - HDF) było pierwszym takim projektem – ‘patrzmy długo w jeden obszar ciemnego nieba’. Plan był dość szalony – ‘zmarnujmy’ 100 godzin cennego czasu teleskopu kosmicznego na zbieranie światła z pustego (co wynikało z dotychczasowych obserwacji naziemnymi teleskopami) fragmentu nieba w Wielkiej Niedźwiedzicy (efekt dostępny np. na stronie https://esahubble.org/images/opo9601c1/ ). Obszar ten to 153 sekundy łuku, co odpowiada np. wielkości monety 1-złotowej obserwowanej z odległości 27 metrów.
Projekt został w następnych latach powtórzony wielokrotnie – dłuższymi obserwacjami jeszcze mniejszego fragmentu (np. Ekstremalnie Głębokie Pole Hubble’a), w połączeniu z teleskopami naziemnymi (które w XXI wieku poprzez nowatorskie techniki adaptacji kształtu zwierciadeł do stanu atmosfery dorównują teleskopowi Hubble’a), poprzez rozszerzenie na światło ultrafioletowe i podczerwone, itd.
W tego typu badaniach próbuje się potwierdzić kanoniczne założenie o jednorodności rozkładu galaktyk (wymaganie oczekiwane w kosmologii), ustalić statystyczny rozkład morfologiczny galaktyk, oszacować zawartość gazu w galaktykach, czy poszukuje się najstarszych gwiazd z tzw. III populacji (projekt z 2020).
Ostatecznie projekt Williamsa i HDF był pionierski i wciąż stanowi inspirację, nie tylko astrofizyczną.
