Apostołowie. Hagiografia i ikonografia

Nakładem Wydawnictwa Warszawskiej Metropolii Prawosławnej ukazała się kolejna książka poświęcona prawosławnej hagiografii i ikonografii. To też trzecia publikacja z serii „Ilustrowane historie” przybliżającej prawosławną historię, hagiografię i ikonografię. Wcześniej, w 2016 r. ukazała się książka ks. Tomasza Stempy pt. „Cerkiew prawosławna w Polsce”, a w 2017 r. książka Jarosława Charkiewicz „Święci Cerkwi prawosławnej w Polsce”. Najnowsza książka, również tego samego autora, nosi tytuł „Apostołowie: hagiografia i ikonografia”.

Prezentowaną publikację jest, w pewnym sensie, drugim wydaniem książki pt. „Apostołowie. Mały leksykon hagiograficzno-ikonograficzny”, która ukazała się w 2009 r. i spotkała się z życzliwym przyjęciem i zainteresowaniem czytelników, co sprawiło, że już po kilku latach jej nakład uległ wyczerpaniu. O ile, względem wcześniejszej publikacji, w warstwie merytorycznej książki dokonano stosunkowo nielicznych zmian i poprawek, to zmiany w ilustracyjnej warstwie leksykonu są zauważalne już na pierwszy rzut oka. Całkowicie zmodyfikowana została strona graficzna książki, w szczególności wzbogacona o nowe przedstawienia ikonograficzne, ze szczególną troską (wszędzie tam, gdzie to było możliwe) o ich wysoką jakość poligraficzną. Zwiększono również format książki (z A5 do B5) oraz jej objętość (z ponad 320 stron do 464). Wszystko to w pewnym stopniu upoważniało autora do modyfikacji jej tytułu, uczynienia go krótszym i bardziej zdawkowym, aczkolwiek stanowiącym odbicie zawartości pracy. „Mały leksykon”, nie zatracając charakteru leksykograficznego, samoczynnie przerósł w książkę pt. „Apostołowie: hagiografia i ikonografia”.

Wartymi przytoczenia jest fragment przedmowy do pierwszego wydania prezentowanej książki, która też została przedrukowana w jej drugim wydaniu. Przedmowę tę napisał ówczesny biskup siemiatycki Jerzy, Prawosławny Ordynariusz Wojskowy, obecny arcybiskup wrocławski i szczeciński. Oto te słowa: „Cerkiew prawosławna w sposób szczególny czci świętych apostołów i ich następców. Stanowią oni niepodważalny autorytet świętości i oddania Chrystusowi. Ich znaczenie jest tak wielkie, że niektórych wybitnych świętych późniejszego okresu Cerkiew nazywa ‘równymi apostołom’. Czyni tak, aby podkreślić, jak wielki był ich wkład w dzieło rozpowszechniania nauki Chrystusa. Dzięki apostołom Cerkiew otrzymała Ewangelię – zbawienny fundament wiary. Otrzymała także Dzieje Apostolskie, jak również wielką spuściznę epistolarną, która do dziś koncentruje uwagę całego świata chrześcijańskiego oraz świata nauki. Powyższe refleksje uzasadniają zatem zadowolenie, z jakim witamy kolejną publikację przygotowaną przez Jarosława Charkiewicza (…). Tym razem dotyczy ona właśnie fenomenu apostolstwa. Przybliża nam ona charakterystykę tej posługi, przedstawia dane hagiograficzne poszczególnych apostołów, ale opisuje również późniejszych atletów służby apostolskiej. To pierwsza pozycja polskojęzyczna, która skupia się na tak ważnym zagadnieniu. Jej znacznym walorem jest ponadto bogata szata graficzna zawierająca również bardzo mało znane przedstawienia ikonograficzne, alfabetyczny spis wszystkich apostołów, wykaz stron internetowych z ich ikonografią oraz bogatą bibliografię źródłową.

Recenzentami wydawniczymi książki są: abp prof. dr hab. Jerzy (Pańkowski) – prorektor Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie i ks. dr hab. Marek Ławreszuk, prof. UwB – kierownik Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku, a konsultantami naukowymi pracy: ks. dr Henryk Paprocki, ks. dr Anatol Szymaniuk i ks. dr Andrzej Kuźma.

Prezentowana książka wydaje się być dobrą zachętą do odkrywanie dla siebie fenomenu apostolstwa. Powinna ona przynieść zarówno poszerzenie wiedzy poznawczej na ten temat, jak i sprzyjać rozwojowi życia duchowego czytelników.

Jarosław Charkiewicz