„Cała rzeczywistość dla Chrystusa”. Abraham Kuyper (1837-1920) jako przedstawiciel kalwinistycznej teologii politycznej

Mateusz Wichary „Cała rzeczywistość dla Chrystusa” Abraham Kuyper (1837-1920) jako przedstawiciel kalwinistycznej teologii politycznej Wydawnictwo Naukowe Semper ISBN 978-83-7507-166-5 B5, s.185, diagram, bibliografia, indeks osób Abraham Kuyper (1837‐1920), holenderski działacz polityczny i teolog ewangelicko‐reformowany; od 1879 lider chrześcijańsko‐demokratycznej Partii Antyrewolucyjnej; od 1880 profesor Wolnego Uniwersytetu w Amsterdamie; 1901‐1905 premier Królestwa Holandii; sformułował społeczną naukę Kościoła w oparciu o ortodoksyjny kalwinizm; wywarł silny wpływ na kształt współczesnej rzeczywistości społecznej i politycznej w Holandii, a po II wojnie światowej także w innych krajach, np. w Republice Korei. Spis treści Wykaz skrótów Wstęp I. Wybór tematu pracy II. Cel pracy III. Użyteczność pracy IV. Pojęcie reformowanej teologii politycznej V. Teologia polityczna jako kategoria opisu myśli Abrahama Kuypera VI. Teologia reformowana jako kategoria opisu myśli Abrahama Kuypera VII. Źródła i stan badań VIII. Użycie źródeł i opracowań IX. Metoda i układ pracy CZĘŚĆ I. REFORMOWANA TEOLOGIA POLITYCZNA W KONTEKŚCIE HOLENDERSKIM Rozdział 1. Reformowana teologia polityki 1.1. Reformowana a luterańska myśl polityczna 1.2. Zwingli i Kalwin jako źródła reformowanej wizji politycznej 1.2.1. Zwingli 1.2.2. Kalwin 1.3. Podstawowy podział świeckiej struktury społeczeństwa według Nauki wiary chrześcijańskiej Kalwina 1.3.1. Magistrat 1.3.2. Praktyczne działanie magistratu 1.3.3. Prerogatywy magistratu 1.3.4. Prawo 1.3.5. Lud 1.4. Synteza poglądów Kalwina 1.5. Chrześcijańska jednostka a kolektyw 1.6. Syntezy reformowanej teologii polityczno‐społecznej 1.7. Podsumowanie Rozdział 2. Zarys historii stosunków państwo‐kościół w Holandii do XIX wieku 2.1. Początki Reformacji protestanckiej w Niderlandach 2.2. Synod w Emden – rok 1570 2.3. Społeczno‐niepodległościowy wymiar holenderskiej Reformacji 2.4. Związek państwa z Kościołem w Holandii do XIX wieku Rozdział 3. Relacja państwo‐kościół oraz sytuacja religijna Holandii w XIX wieku 3.1. Powstanie Królestwa Holandii i tego następstwa 3.2. Zmiany w Kościele 3.3. Ruchy odnowy dziedzictwa Reformacji w XIX wieku 3.3.1. Przebudzenie 3.3.2. Sylwetka Groena van Prinsterera 3.3.2.1. Teologiczna wizja historiii 3.3.2.2. Koncepcja polityki 3.3.2.3. Szczyt działalności 3.4. Trzy formacje teologiczno‐pobożnościowe 3.4.1. Groningeńczycy 3.4.2. Moraliści (etycyzujący) 3.4.3. Moderniści CZĘŚĆ II. OSOBA I DZIEŁO ABRAHAMA KUYPERA Rozdział 4. Życiorys Abrahama Kuypera 4.1. Okres formacyjny (1837‐1870) 4.1.1. Pochodzenie i dzieciństwo 4.1.2. Gimnazjum 4.1.3. Studia 4.1.4. Wpływ nowej teologii 4.1.5. Zakończenie studiów 4.1.6. Nawrócenie 4.1.7. Parafia w Beesd 4.1.8. Spotkanie z biedotą i kalwinistyczną ortodoksją 4.1.9. Dwie publikacje 4.2. Szczyt działalności publicznej (1870‐1905) 4.2.1. Utrecht i zwrot ku polityce 4.2.2. Amsterdam 4.2.3. Kontakt z Groenem van Prinstererem 4.2.4. Początek działalności politycznej 4.2.5. Powstanie Partii Anty‐Rewolucyjnej (1879) i Wolnego Uniwersytetu (1880) 4.2.6. Walka o władzę (1879‐1901) 4.2.7. Powstanie programu społecznego 4.2.8. Dalsza walka polityczna 4.2.9. Powstanie gabinetu z Kuyperem na czele 4.2.10. Kuyper u szczytu władzy (1901‐1905) 4.3. Schyłek aktywności publicznej (1905‐1918) 4.4. Inne obszary działalności Kuypera w latach 1870‐1920 4.4.1. Działalność kościelna 4.4.2. Działalność teologiczna 4.4.3. Działalność wydawnicza 4.4.4. Działalność edukacyjna 4.4.5. Kontakty z Ameryką 4.5. Śmierć Rozdział 5. Podsumowanie politycznego dorobku Abrahama Kuypera 5.1. Emancypacja i odpowiedź na potrzeby najniższych klas społecznych 5.2. Założenie partii chadeckiej i Uniwersytetu 5.3. Pilaryzacja 5.4. Wpływ Kuypera na ewangelikalną refleksję oraz działania społeczne i polityczne w USA 5.4.1. Ruch edukacji domowej 5.4.2. Deklaracja Manhattańska 5.5. Neokalwinizm i kuyperianizm jako wyraz wpływu A. Kuypera na współczesność CZĘŚĆ III. PODSTAWOWE KATEGORIE OPISU RZECZYWISTOŚCI POLITYCZNEJ WG ABRAHAMA KUYPERA Rozdział 6. Suwerenność Boga 6.1. Suwerenność Boga jako punkt wyjścia dla teologii 6.2. Suwerenność Boga a wolność człowieka 6.3. Suwerenność Boga jako źródło władzy politycznej 6.3.1. Organiczność ludzkości 6.3.2. Władza państwowa jako władza mechaniczna 6.3.3. Teokracja a suwerenność Boga 6.3.4. Suwerenność Boga a istota władzy 6.4. Suwerenność Boga jako wątek kluczowych wystąpień publicznych Abrahama Kuypera Rozdział 7. Światopogląd: holistyczne pojmowanie rzeczywistości 7.1. Światopogląd u Kuypera i jemu współczesnych 7.2. Konieczność chrześcijańskiego światopoglądu 7.3. Potrzeba całościowej wizji 7.4. Teologiczne podstawy koncepcji światopoglądu 7.5. Trzy podstawowe wytyczne życia 7.5.1. Relacja względem Boga: bezpośredni kontakt z Bogiem 7.5.2. Relacja względem drugiego człowieka: równość w różnorodności 7.5.3. Relacja względem świata: suwerenność różnych sfer życia 7.6. Geneza kategorii światopoglądu w refleksji Kuypera Rozdział 8. Antyteza 8.1. Struktura procesu poznawania rzeczywistości 8.2. Wpływ grzechu na ludzkie poznanie 8.3. Odrodzenie jako źródło antytezy w łonie ludzkości 8.4. Antyteza w teologii i nauce 8.5. Wiara jako powszechna dyspozycja świadomości 8.6. Antyteza a Pismo Święte 8.7. Konieczność antytezy 8.8. Antyteza jako rzeczywistość historyczna 8.8.1. Antyteza w historii 8.8.2. Miejsce kalwinizmu w postępie historycznym 8.8.3. Antyteza jako wzór historii Holandii 8.8.4. Antyteza w edukacji 8.8.5. Antyteza w polityce Rozdział 9. Łaska powszechna 9.1. Definicja łaski powszechnej 9.2. Łaska powszechna a antyteza 9.3. Chwała Boża jako spełnienie łaski powszechnej i szczególnej 9.4. Chrystus a natura 9.5. Dzieło łaski powszechnej w dorobku ludzkości 9.6. Łaska powszechna jako Boża przychylność 9.7. Kościół w kulturze: imperatyw łaski powszechnej 9.8. Kultura w Kościele: zagrożenie łaski szczególnej 9.9. Mandat kulturowy jako wspólnota obu dzieł łaski 9.10. Łaska powszechna a postęp 9.11. Łaska powszechna w wypowiedziach politycznych Kuypera Rozdział 10. Suwerenność sfer 10.1. Suwerenność sfer: bezpośrednie poddanie społeczeństwa Bogu 10.2. Organiczna natura życia sfer społeczeństwa 10.3. Suwerenność sfer w kontekście egzegezy biblijnej 10.4. Suwerenność sfer: jedno królestwo zamiast dwóch 10.5. Pro rege, czyli etyczny imperatyw Kuypera 10.6. Suwerenność sfer a władza publiczna 10.6.1. Władza a życie organiczne społeczeństwa: tyczka podtrzymująca roślinę 10.6.2. Prerogatywy władzy państwowej: władza miecza 10.6.3. Władza a sfery społeczne 10.6.4. Władza państwowa a Kościół 10.6.5. Kościół a pozostałe sfery życia społeczeństwa 10.6.6. Kościół a władza. Porównanie myśli Kuypera i Leona XIII 10.7. Władza państwowa a Bóg 10.8. Władza państwowa a suwerenność jednostki: wolność sumienia 10.9. Pilaryzacja społeczeństwa jako przejaw koncepcji suwerenności sfer Rozdział 11. Podsumowanie: Abraham Kuyper jako kalwinistyczny teolog polityki 11.1. Cechy teologii Abrahama Kuypera 11.1.1. Fundamentalizm / ewangelikalizm? 11.1.2. Romantyzm Kuypera 11.1.3. Wiktorianizm Kuypera 11.1.4. Specyfika teologii Abrahama Kuypera: synteza 11.2. Cechy teologii politycznej Abrahama Kuypera Bibliografia 1. Publikacje Abrahama Kuypera 2. Opracowania dzieł, teologii Abrahama Kuypera, teologii reformowanej lub politycznej 3. Literatura pomocnicza Indeks osób