Diagnostyka kliniczna i choroby niezakaźne zwierząt domowych : podręcznik dla techników weterynaryjnych

Wśród fitofagów jest wiele gatunków, które powodują rozległe uszkodzenia drzew oraz wykazują tendencje do wzmożonego, a nieraz też gradacyjnego i wielkoobszaro­wego występowania. W niektórych rejonach naszego kraju doprowadzają one niekiedy do okresowego zagrożenia trwałości drzewostanów. Z fitofagami ściśle powiązane są zoofagi, do których należą pasożyty, parazytoidy i drapieżcę. Istotną rolę w biocenozie leśnej odgrywają również owady fitosaprofagiczne odżywiające się martwymi roślinami lub ich fragmentami, a także nekrofagi żerujące na martwych kręgowcach oraz koprofagi żerujące w ekskrementach ssaków. Owady odżywiające się pyłkiem i nektarem (tzw. sustynenci) biorą czynny udział w zapylaniu krzyżowym roślin kwiatowych (oko­ło 80% roślin okrytonasiennych jest zapylanych wyłącznie przez owady). Należy jednak zaznaczyć, że wiele gatunków owadów może stale lub okresowo pobierać pokarm za­równo roślinny jak i zwierzęcy lub też odżywiać się różnym pokarmem w stadium lar­walnym i imaginalnym. Owady są również obiektem żerowania innych zwierząt i miej­scem bytowania lub rozwoju symbiotycznych i patogenicznych mikroorganizmów. Z tego też względu umiejętność prawidłowego rozpoznawania owadów zarówno na podstawie różnych postaci i stadiów rozwojowych, jak i powodowanych przez fitofagi uszkodzeń drzew iglastych i liściastych, jest niezbędna zarówno z punktu widzenia ochrony lasu jak i ochrony ekosystemów leśnych. Tylko na podstawie prawi­dłowo zidentyfikowanego sprawcy uszkodzenia oraz określenia jego liczebności i gęstości występowania, można zastosować właściwe metody prognozowania pojawu, profilaktyki i ograniczania nadmiernej liczebności szkodnika. Aby ułatwić rozpoznawanie najczęściej występujących w lesie owadów, opraco­wano odrębne klucze do oznaczania różnych postaci i stadiów rozwojowych owadów oraz uszkodzeń drzew i krzewów leśnych spowodowanych przez fitofagi, ilustrowa­ne rysunkami i kolorowymi fotografiami. Dzięki inicjatywie PWRiL w Warszawie zostały one przygotowane jako oddzielna publikacja, będąca częścią wydanych w 2006 r. ?Ćwiczeń z entomologii leśnej". W kluczach uwzględniono większość gatunków owadów fitofagicznych o dużym znaczeniu w gospodarce leśnej, które są wymienione w ?Instrukcji ochrony lasu" (2004). Dla leśnika ważne jest również rozpoznawanie gatunków należących do po­zostałych grup troficznych, takich jak gatunki zoofagiczne (pasożyty, parazytoidy, drapieżcę), fitosaprofagiczne, nekrofagiczne i koprofagiczne, wśród których znajdu­ją się też owady objęte ochroną prawną na terenie naszego kraju. Ze względu na zmiany w nomenklaturze, które dokonały się w ostatnich latach, zamieszczono przegląd systematyczny wszystkich taksonów (jednostek systematycz­nych) wymienionych w kluczach do oznaczania, z uwzględnieniem najważniejszych synonimów. Książka jest przeznaczona przede wszystkim dla pracowników terenowej służby ochrony lasu i kwarantanny roślin oraz pracowników Zespołów Ochrony Lasu jako pomoc przy wykrywaniu, identyfikowaniu, prognozowaniu i terminowym ograniczaniu nadmiernej liczebności szkodników fitofagicznych. Może ona również być wyko­rzystywana w dydaktyce szkół średnich i wyższych, a także przez pracowników ziele­ni miejskiej oraz osoby zainteresowane ochroną różnego typu zadrzewień.