Dukt pisma i pędzla. Biografia intelektualna Jacka Malczewszkiego

Dorota Kudelska ukończyła polonistykę (UAM) i historię sztuki (KUL). Doktorat Juliusz Słowacki i sztuki plastyczne obroniła na KUL-u, gdzie jest adiunktem Katedry Sztuki Nowoczesnej. Zajmuje się związkami sztuk plastycznych i literatury. Publikowała teksty dotyczące struktur narracyjnych w literaturze i malarstwie, recepcji myśli historiozoficznej Słowackiego i plastycznych reminiscencji jego utworów na przełomie XIX i XX w. oraz relacji między biografiami artystów i ich dziełami. Podczas wieloletniej kwerendy autorka opracowała korespondencję Jacka Malczewskiego oraz związane z artystą dokumenty (przygotowywane do druku), z których po raz pierwszy korzysta w przedstawianej Czytelnikowi książce. Prezentowany materiał pozwala na podanie nieznanych faktów z życia prywatnego i zawodowego malarza (metody pracy, kontakty i inicjatywy w środowisku, stosunek do modela, konflikty w ASP) oraz na nowe oświetlenie źródeł jego światopoglądu, wrażliwości i wyobraźni. Wypowiedzi Malczewskiego lokują rekwizyty (np. zbroję i szynel), pejzaż w portretach i szkicownikach, nierealistyczną kolorystykę oraz związki z Biblią w nowych kontekstach. Wyjście poza patriotyczną interpretację, wskazanie związków ze sztuką klasycznej i hellenistycznej Grecji, sztuką nowożytną oraz teozofią uwypuklają elementy uniwersalizmu kultury europejskiej w twórczości malarza. Odnalezione przez autorkę wiersze artysty, będące często formą lirycznego pamiętnika, i listy od Marii Balowej w nowym świetle stawiają nie tylko uczucia do ukochanej kobiety, ale też dopowiadają wiele do symboliki i sposobów obrazowania w płótnach Jacka Malczewskiego.