Emigracja kaszubska. Zjawisko, ludzie, ośrodki

Niniejsza praca zbiorowa zestawia ze sobą głosy autorów z Kaszub i z zagranicy, którzy prezentują swoje rozważania z własnej perspektywy badań. Ta różnorodność opisów została opanowana za sprawą podziału na materiały podlegające naukowemu rygorowi oraz na materiały publicystyczno‑osobiste. W ten sposób przedkładana do lektury praca może mieć walor tak akademicki, jak i źródłowy. [...]
Emigracja kaszubska to problematyka wielowątkowa, rozgrywająca się nie tylko w sferze historycznie rozpatrywanych ruchów społecznych połowy XIX wieku, mających miejsce najpierw w Europie, a potem na wszystkich kontynentach świata. To także sfera zjawisk mentalnościowych, związanych z tożsamością kulturową, systemem wartości rozpatrywanych choćby na planie literatury czy filmu. Swoim odziaływaniem dotyczyła w głównej mierze Kaszubów poszukujących w bogatszych krajach Europy (a później reszty świata) możliwości polepszenia swej sytuacji ekonomicznej.
Ich wyjazdy do miejsc oddalonych o kilkaset, a następnie o kilka tysięcy kilometrów od własnego domu były dramatyczne, gdyż rozdzielały rodziny oraz poluźniały związki kulturowe z ziemią przodków. Były wszakże także szansą nie tylko na zdobywanie dóbr materialnych, ale i możliwością zmierzenia się z odmiennymi wartościami kulturowymi (językiem, religią) lub cywilizacyjnymi (kapitalizmem, socjalizmem, liberalizmem), wreszcie szansą na coraz głębszą modernizację i samorozwój. (Fragment Wstępu)