Gdy nacjonalizm zaczął nienawidzić. Wyobrażenia nowoczesnej polityki w dziewiętnastowiecznej Polsce

Ta stosunkowo niewielka książka zawiera ładunek treści, który budzi podziw. W jasnych zdaniach Autor wykłada bardzo skomplikowane problemy. Przedstawiona została ewolucja nacjonalizmu od romantycznego do „nowoczesnego”. W tej ewolucji kluczową rolę pełniła przemiana pojęcia narodu.
Stosując anglosaską definicję nacjonalizmu pokazuje jego wersje: liberalną, konserwatywną, pozytywistyczną i socjalistyczną. Szczególną fazę nacjonalizmu uosabia Narodowa Demokracja, która „stworzyła w Polsce novum: nacjonalizm antysemicki, szowinistyczny i autorytarny”. Zarazem Autor próbuje odpowiedzieć na pytanie dlaczego ta wersja zdobyła największą popularność. Ukazane zostały zmagania inteligencji w celu stworzenia nowoczesnych form świadomości narodowej, transformacja retoryki politycznej; interesująca jest analiza poglądów poszczególnych publicystów. To wszystko w konfrontacji z myślą europejską.
Cieszę się, że wreszcie książka, którą zaliczam do jednej z najlepszych w historiografii nie tylko endecji, ale i w ogóle polskiej myśli politycznej, doczekała się wreszcie polskiego tłumaczenia.
Szymon Rudnicki