Historia w służbie teraźniejszości i inne pisma emigracyjne

Powstałe po 1945 roku, na emigracji studia, szkice, artykuły, recenzje i polemiki znakomitego historyka Mariana Kukiela (1885-1973), które znalazły się w tym tomie warte są lektury nie tylko ze względu na wybitną rangę naukową ich autora. Pisząc o Czartoryskim, Wielopolskim, Mierosławskim, spierając się o Kościuszkę, szukając śladów karbonarskich związków młodego Mickiewicza, wyjaśniając znaczenie nie dostrzeganych często aluzji i napomnknień w utworach Krasińskiego czy Słowackiego Kukiel objawia się nam jako dawnej miary humanista, na codzień obcujący nie tylko z uprawianą przez siebie dziedziną wiedzy lecz także z wielką rodzimą i światową literaturą, na której kształcił świetny styl swego pisarstwa. Niewielu było wsród piszących o historii, którzy potrafili tak zaciekawić czytelnika, a jednocześnie przekonać go o znaczeniu badan narodowych dziejów.