Jan Nowak-Jeziorański, Maria Winowska, Korespondencja 1955-1989

Publikowane po raz pierwszy listy Jana Nowaka-Jeziorańskiego i Marii Winowskiej stanowią część znajdującego się w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich archiwum słynnego Kuriera z Warszawy. Znajomość korespondentów zainicjował w 1957 roku biskup Bolesław Kominek. Duchowny przedstawił Nowakowi Winowską jako osobę cieszącą się nieograniczonym zaufaniem prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego. Nowak i Winowska spotykali się w Rzymie, Paryżu i w Monachium, ale przede wszystkim regularnie do siebie pisali. Ich listy dotyczyły sytuacji Kościoła w Polsce Ludowej, a w szczególności polityki religijnej władz, działalności stowarzyszeń katolickich i osobistego zaangażowania obojga na rzecz wolności religijnej. Drogi Panie Janie, smutno mi, że nie udało się nam spotkać. Wśród wielu wad mam jedną zaletę: wierność w przyjaźni. Niech mi Pan pozwoli powiedzieć Papieżowi, że Pan dzieli Jego prośbę o Europę nie rozdwojoną, o „dwóch płucach”: Zachód i Wschód. [z listu Marii Winowskiej z 15.09.1989] Jan Nowak-Jeziorański (1914–2005) – właśc. Zdzisław Antoni Jeziorański, polityk, publicysta, pisarz, a także kolekcjoner sztuki; z wykształcenia ekonomista. Słynny Kurier z Warszawy. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku i działalności konspiracyjnej. Po wojnie na emigracji. Wieloletni dyrektor Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa oraz konsultant Rady Bezpieczeństwa Narodowego w Stanach Zjednoczonych w czasie prezydentury Jimmy’ego Cartera. Wspierał opozycję demokratyczną w kraju. Odegrał istotną rolę w staraniach Polski o przyjęcie do NATO. Jego najgłośniejsze książki to Kurier z Warszawy (1978), Wojna w eterze (1985/1986), Polska z oddali (1988), Polska droga ku wolności (1974), Polska pozostała sobą (1980), W poszukiwaniu nadziei (1993), Rozmowy o Polsce (1995). Jan Nowak-Jeziorański został uhonorowany Orderem Orła Białego oraz czterema doktoratami honoris causa polskich uniwersytetów, otrzymał także wiele nagród literackich i dziennikarskich. Jego archiwum znajduje się w Ossolineum. Maria Winowska (1904–1993) – publicystka, wybitna przedstawicielka polskiej emigracji we Francji. W czasie wojny uczestniczka francuskiego ruchu oporu. Pisała o Kościele za żelazną kurtyną – w Polsce, na Litwie i w Rosji. Zajmowała się także ruchem dysydenckim i prawami człowieka. Utrzymywała kontakty m.in. z Andriejem Sacharowem, Aleksandrem Sołżenicynem, Władimirem Bukowskim, Jerzym Turowiczem, Adamem Michnikiem i Stefanem Kisielewskim. W 1950 roku otrzymała Nagrodę Akademii Francuskiej za książkę Le Fou de Notre-Dame. Le père Maximilien Kolbe. Andrzej Nowak (1973) – absolwent historii Uniwersytetu Wrocławskiego, doktor nauk humanistycznych, kustosz Działu Rękopisów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, gdzie sprawuje opiekę nad archiwum Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Interesuje się polityką wyznaniową państwa, stosunkami państwo–Kościół, powojenną emigracją polityczną i wykorzystywaniem mediów do celów propagandowych.