Leonidas. Szkoła bohaterów.

Wielcy bohaterowie, których znamy z lekcji historii, książek i filmów, wydają się postaciami wyjątkowymi od kolebki, gotowymi modelami spiżowych pomników. A przecież i oni kiedyś byli dziećmi, uczyli się zwykłych rzeczy, mieli kolegów, chodzili do szkoły. Zanim wykazali się zadziwiającą odwagą, odpowiedzialnością i poświęceniem, podejmowali powszednie zadania, doświadczali codziennych sukcesów i porażek, spotykali na swej drodze ludzi dobrych i złych.

Leonidasa, króla Sparty, znamy z opowieści o obronie Wąwozu Termopilskiego, samą Spartę zaś wspominamy, mówiąc o „spartańskich warunkach” czy „spartańskim wychowaniu”. Cóż z tych przekazów jest prawdą? Jak możemy dotrzeć do rzeczywistego obrazu postaci z tamtych czasów?

Trudno tego dokonać, gdy tematem jest epoka, o której wiadomo stosunkowo niewiele, a jej realia trzeba odtwarzać, korzystając ze skąpych relacji kronikarskich i niekompletnych odkryć archeologicznych. Trzeba snuć analogie z innymi czasami i kulturami, a nieraz polemizować z głęboko zakorzenionymi stereotypami. Tak właśnie – z historycznych ułamków – składa swój świat powieściowy Helena Schrader, autorka, której pasją jest starożytna Sparta. Z wykształcenia historyk, z zawodu dyplomata, z zamiłowania podróżniczka – Schrader przedstawia dzieciństwo i okres dorastania legendarnego bohatera spod Termopil, czyniąc go główną postacią powieści o wartkiej akcji i wciągającej fabule.

Żadna lekcja historii nie sprawi tego, co lektura tej książki – czytelnik bowiem poczuje się towarzyszem młodego Leonidasa i jego kolegów ze spartańskiej szkoły agoge, pozna bez trudu zadziwiającą społeczność Lacedemonu, w pełni zasmakuje spartańskich klimatów. A co najważniejsze – wyzwoli się ze schematycznego myślenia o historii.