Lokalne, narodowe i inne… Księga dla Profesor Joanny Kurczewskiej

Joanna Kurczewska, dziecko powstania warszawskiego, urodzona w piwnicy-schronie naprzeciwko Filharmonii Narodowej, studiowała socjologię na Uniwersytecie Warszawskim. W 1976 roku obroniła w IFiS PAN rozprawę doktorską „Problem narodu w polskiej socjologii przełomu XIX i XX stulecia. Analiza porównawcza wybranych koncepcji”, której promotorką była prof. Barbara Skarga (opublikowana jako „Naród w socjologii i ideologii polskiej”, PWN, 1979). Profesor Joanna wspomina często jak została zawezwana do nieznanego jej wówczas Tadeusza Mazowieckiego, redaktora „Więzi”, który chciał osobiście poznać autorkę artykułu „Patriotyczny socjalizm Bronisława Limanowskiego”, usuniętego z druku przez cenzurę podkreślającą, że nie ma przecież różnych socjalizmów, a zwłaszcza niepatriotycznych. Tak trafiła jako jedna z głównych bohaterek do Czarnej księgi cenzury PRL. W 1981 roku w Ośrodku Prac Społeczno-Zawodowych przy Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pracowała społecznie w niewielkiej komórce zajmującej się dostarczaniem związkowcom informacji porównawczych, pokazujących jak pewne sprawy rozwiązuje się gdzie indziej niż w Polsce albo jak to bywało dawniej. Od 1983 roku związana jest zawodowo z Instytutem Filozofii i Socjologii PAN, gdzie w 1990 roku habilitowała się na podstawie rozprawy „Technokraci i świat społeczny” (IS UW, wyd. drugie, zmienione Wydawnictwo IFiS PAN, 1997) i gdzie pracuje do dziś. Nieraz z zamiłowania dydaktycznego prowadziła zajęcia na Uniwersytecie Warszawskim i innych uczelniach. W Polsce demokratycznej profesor Joanna Kurczewska rozwinęła szeroką aktywność badawczą i naukowo-organizacyjną. Owocem są liczne prace zbiorowe pod jej redakcją naukową (Zmiana społeczna: teoria i doświadczenia polskie, Wydawnictwo IFiS PAN, 1999, Kultura narodowa i polityka, Oficyna Naukowa, 2000, Granice na pograniczach, Wydawnictwo IFiS PAN, 2005, Polish Borders and Borderlands in the Making. From the Field Studies of Polish Sociologists and Anthropologists, Wydawnictwo IFiS PAN, 2006, Wyciskanie Brukselki. O europeizacji społeczności lokalnych na pograniczach, Wydawnictwo IFiS PAN, 2009); oraz serie wydawnicze, których jest redaktorem: Oblicza lokalności (Wydawnictwo IFiS PAN, 2004, 2006, 2008) i seria monograficzna Polish Studies in Culture, Nations and Politics (Peter Lang). Jest członkiem-korespondentem PAU i oficerem Polonia Restituta.