Mikołaj I i jego czasy (1825-1855)

Historycy są zdania, że powstanie dekabrystów wpłynęło na postępowanie Mikołaja I, który za wszelką cenę dążył do umocnienia samowładztwa. Powołano do życia III Oddział - najwyższy organ tajnej policji, wprowadzono surową cenzurę, zlikwidowano autonomię uniwersytetów. Wtedy Sergiusz Uwarow zaczął mówić o "trójjedynej formule": prawosławie, samowładztwo, ludowość - w praktyce miało to oznaczać ślepą wierność carowi i prawosławiu.

Zastanawiacie się może jak wyglądała owiana już pewną legendą cenzura w tamtym okresie - przyjdę z pomocą:

"Od decyzji komitetu nie było odwołania. Ten istny miecz Damoklesa wisiał nad literaturą do końca panowania Mikołaja I. W owym okresie cenzura przekroczyła wszelkie granice rozsądku. Przerażeni i ogłupiali cenzorzy w obawie przed utratą posady wykreślali wszystko, wszędzie węsząc podstęp, aluzję, dwuznaczną myśl. Wykreślali wielokropki z podręczników arytmetyki (kto wie, co one mogą naprawdę znaczyć?), usuwali nazwiska antycznych bohaterów, którzy walczyli o wolność ojczyzny lub byli republikanami, masakrowali niemiłosiernie nawet lirykę miłosną, dopatrując się w intymnych uczuciach nieposzanowania dla państwa, obrazy moralności itd., itd.

Zakazano komentowania w prasie nowych wynalazków, "dopóki nie zostaną w sposób ostateczny sprawdzone i uznane przez naukę", zaś w roku 1851 wprowadzono cenzurę nut, motywując ten krok możliwością wykorzystywania ich w charakterze... szyfru! Z książki kucharskiej usunięto zwrot "wolnyj...