Opinia na temat książki Piękni dwudziestoletni

Książka – legenda autora - legendy kilku pokoleń Polaków.

W latach mojej fascynacji Hłaską, Stachurą czy Wojaczkiem o „Pięknych dwudziestoletnich” krążyły opowieści. Nie znałam nikogo, kto widziałby tę książkę, ale wszyscy o niej słyszeliśmy. Książka ukazała się w Paryżu w 1966 r., w Polsce miała być wydana w połowie lat osiemdziesiątych, ale ponoć po ocenzurowaniu, zostało tak niewiele tekstu, że nie było czego wydawać. Ostatecznie „Piękni dwudziestoletni” ukazali się nakładem Wydawnictw ALFA w 1988 roku, czyli 22 lata po wydaniu paryskim. I wtedy dopiero mogłam się przekonać, że książka ta istnieje naprawdę, że nie jest li tylko efektem „głuchego telefonu” czy opowieści ludowej przekazywanej z ust do ust. Stałam się jej właścicielką po wielu targach i handlu wymiennym z miłośnikiem polskiego punk rocka :). Wtedy połknęłam tę książkę, jako wielbicielka autora (co ukierunkowało mój odbiór na nieco inną perspektywę).

Teraz, tę opowieść będącą „prawdziwym zmyśleniem”, odebrałam jako fascynujące świadectwo epoki. Z niekłamaną przyjemnością dałam się porwać opowieści Hłaski o Polsce lat pięćdziesiątych oglądanej i opowiadanej z perspektywy krajowej i emigracyjnej, o twórcach kultury i pisarzach mu współczesnych, o doświadczeniach, spostrzeżeniach i przemyśleniach autora, o wszystkim… Taki długi monolog, z gatunku tych, które nie zawsze kończy nadchodzący świt... Nie raziły w tej opowieści powtórzenia, wtrącenia, powroty do tego, co już było. Nie raziły stylistyczne potknięcia czy interpunkcja nie zawsze zgodna z obowiązującymi zasadami. Jak w mowie. Albo w liście do tych, na których autorowi zależy: szczerym, od serca, takim na gorąco, gdzie ważniejsza jest treść, niż późniejsze jej stylistyczne czy interpunkcyjne wygładzenie.

To opowieść, mimo humoru i autoironii autora, bardzo przygnębiająca. Czuć w niej przegraną. I autora. I kultury polskiej. I Polski.
„Nie wiedziałem, że świat dzieli się na dwie połowy. W jednej jest nie do życia, w drugiej nie do wytrzymania”.